در گفتگو با روزنامه عصر ایرانیان:
1396/10/25
«عصر ایرانیان» در گفت و گو با کارشناسان اقتصادی سیاست یک بام و دو هوای مجلس در بودجه 97 را بررسی می کند:
گروه اقتصادی – امیرعلی امینیان: نمایندگان مجلس پس‌ازآنکه دولت لایحه بودجه 97 را تصویب کرد انتقادات فراوانی به بندهای مختلف آن داشتند؛اما با وجود این انتقادات در اقدامی تامل برانگیز بسیاری از بخش های پیشنهادی دولت را در لایحه بودجه سال آینده تصویب کردند تا زمینه ساز بروز مشکلات فراوانی برای مردم در سال آینده باشند. به گزارش «عصر ایرانیان»، لایحه بودجه 97 این روزها مراحل بررسی در کمیسیون تلفیق را سپری می کند و هر روز خبرهای زیادی از اعلاام نظر نمایندگان خانه ملت درباره بخش های مختلف این لایحه مخابره می شود.در این میان نمایندگان مجلس که چند هفته پیش خود منتقد بودجه 97 بوده اند حال بیشتر بندهای آن را تصویب کرده و به صحن علنی فرستاده اند. هرچند مصوبه های کمیسیون تلفیق به عنوان مصوبه نهایی تلقی نمی شود و هر موضوع باید در صحن علنی رای آورده و سپس توسط شورای نگهبان نیز تایید شود اما اینکه نمایندگان منتقد لایحه ناگهان طرفدار بندهای مختلف آن شده و آن را با رای مثبت خود همراه کرده اند سوالی است که بسیاری از عوام و خواص ان را مطرح می کنند.
نگرانی های ظاهری مجلس!
نگاهی به موضع گیری های نمایندگان مجلس درباره لایحه بودجه 97 نشان می دهد که در بسیاری از موارد نمایندگان با بندهای لایحه بودجه سال آینده کل کشور مخالفند اما در عمل خروجی کار، موافقت مجلس با برنامه های بودجه ای دولت در سال 97 است. به عنوان مثال حمیدرضا حاجی بابایی چندی پیش درباره لایحه بودجه 97 گفته بود که این لایحه سنخیتی با برنامه ششم ندارد. این نماینده مجلس درباره حذف یارانه ها موضع گیری کرد و افزود: برای حذف یارانه 44 هزار تومانی که در حال حاضر به اندازه 8 هزار تومان ارزش دارد، لایحه ارائه می‌دهند تا از مجلس چک سفید امضا بگیرند اما اراده‌ای برای حذف یا حتی کاهش حقوق‌های نجومی وجود ندارد و برای حفظ و افزایش آن هزار استدلال می‌آورند. حاجی بابایی گفت: در بودجه سال گذشته هم تصویب شد که یارانه ثروتمندان حذف شود متاسفانه اقدامی نشد و اکنون در لایحه سال 97 این موضوع در کنار افزایش قیمت حامل‌های انرژی می‌خواهد انجام شود. وی با بیان اینکه تمام مشکلات ما از عدم اجرای قانون نشأت می‌گیرد، گفت: در ماده 39 برنامه ششم توسعه به صورت شفاف و روشن وضعیت درآمدها مشخص شده است. این که باید این درآمدها در کدام حساب واریز شود و اینکه دولت با یک شرایطی اجازه دارد قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد و این طور نیست که در صورت گران شدن بنزین مشخص نباشد که کجا خرج می‌شود. حاجی بابایی تصریح کرد: براساس برنامه ششم توسعه، دولت در لایحه بودجه سنواتی هر میزان که می‌خواهد می‌تواند در صورت تصویب مجلس حامل‌های انرژی را گران کنند اما پول آن را بر اساس تصویب مجلس باید در بخش‌های بهره وری صادرات غیر نفتی عدالت اجتماعی، خانواده‌های نیازمند و عدالت اجتماعی هزینه کند. نماینده مردم همدان در مجلس گفت:دولت باید تمام هزینه‌ها و خرج را در بودجه براساس برنامه ششم مشخص کند اما دولت گرانی‌ها را به عهده مجلس گذاشته است. حاجی بابایی با طرح این پرسش که، در کجای لایحه دولت کمک و مساعدت وجود دارد ، افزود، در این لایحه در خصوص حذف یارانه‌ها و افزایش قیمت‌ها گفته شده است. وی گفت:باید رعایت حال مردم را کرد، و اقشار کم در آمد را تقویت کرد. با این وضعیت اگر بودجه را مصوب کنیم برای مردم قابل تحمل و کشش نخواهد بود و اقشار پایین جامعه نمی توانند این وضعیت را تحمل کنند. این نماینده مجلس با اشاره به اینکه باید در جامعه توازن ایجاد کرده ادامه داد: دولت باید همه درآمدهای خود را در لایحه بیاورند، نباید چیزی را مصوب کنیم که خلاف برنامه ششم توسعه باشد، ای کاش در رابطه با حقوق‌های نجومی در این لایحه بحث می‌شود. حاجی بابایی با اشاره به گزارش رئیس جمهور در مورد لایحه بودجه ٩٧ در صحن مجلس خاطر نشان کرد: رئیس جمهور بحث از شفافیت در بودجه ٩٧می کند اما صحبت هایش در این مورد شفاف نبود مثلا نگفتند نسبت بودجه دولت با برنامه ششم چیست ؟ این مخالفت ها و انتقادها فقط به نماینده مردم همدان مربوط نبود و بسیاری از نمایندگان مجلس خود را منتقد دولت در تنظیم لایحه بودجه 97 می دانستند.
توصیه های دولتی
از آن سو دولتی ها سعی داشته و دارند اوضاع را به نفع خود تغییر دهند به گونه ای که حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رئیس جمهوری درباره تصویب کامل لایحه بودجه سال آینده ابراز امیدواری کرده و ابوذر ندیمی، مشاور رئیس سازمان برنامه و بودجه هم گفته است: توقع می رود نمایندگان مجلس، همانند ادوار گذشته لایحه پیشنهادی بودجه ۹۷ را با حداقل تغییرات و با حفظ روح کلی حاکم بر آن به تصویب برسانند. در میان این برخوردها و اظهار نظرها، مجلسی‌ها دیروز در کنار ده ها پیشنهاد دولت که در لایحه بودجه 97 گنجانده شده و عینا توسط نمایندگان مجلس در کمیسیون تلفیق تصویب شده موضوع حذف یارانه 33 میلیون ایرانی را نیز بدون آنکه به شیوه های عملیاتی دولت بپردازند تصویب کردند. مهرداد لاهوتی ، عضو کمیسیون تلفیق بودجه سال ۹۷ مجلس شورای اسلامی در این زمینه گفت: بر اساس مصوبه کمیسیون تلفیق سال آینده ۴۲میلیون نفر یارانه نقدی دریافت خواهند کرد.
بودجه در بن بست
اقدام نمایندگان مجلس در همراهی با دولت برای تصویب لایحه بودجه 97 و حذف یارانه 33 میلیون ایرانی موضوعی است که واکنش بسیاری از فعالان اقتصادی و کارشناسان را به دنیال داشته و بودجه را در بن بست توصیف کرده است. حیدر مستخدمین حسینی، اقتصاددان و کارشناس مدیریت و کارشناس بازار در این زمینه به خبرنگار«عصر ایرانیان» گفت:تا زمانی که بودجه نویسی کشور از شیوه سنتی خارج نشده و بحث درآمد و هزینه باشد اوضاع بر همین منوال است. وی با اشاره به ضرورت توجه به بودجه نویسی عملیاتی تصریح کرد:دولت و مجلس از بودجه ریزی عملیاتی خوششان نمی آید چرا که به موضوع کنترل،نظارت، بررسی کارایی،عملکرد در اقتصاد می پردازد.هرچند در هر دوره حرف هایی مطرح می شود اما در عمل اتفاقی نمی افتد.به همین خاطر بسیاری از شیوه های بودجه ریزی و محل هزینه کرد از جمله درآمدحاصل از هدفمندی یارانه ها هنوز هم مشخص نیست. این استاد دانشگاه تاکید کرد: ساختار بودجه ما به گونه ای است که هزینه و درآمدهایش مشخص است به همین خاطر نماینده ها به خاطر حوزه های انتخابی شان به هزینه ها و درآمدها زیاد دست نمی برند بنابراین این شیوه سبب شده بودجه به یک بن بست رسیده که نمی توانند زیاد آن را تغییر دهند. مستخدمین حسینی با بیان اینکه رئیس جمهور ناکنون دو بار به مجلس پیام داده که بودجه را تصویب کنند اذعان کرد:اینکه در صحن مجلس چه اتفاقاتی می افتد و تغییر ردیف ها و بودجه ها اتفاق بیفتد و محل مصرف حذف یارانه مردم کجاست باید صبر کرد تا بودجه در صحن علنی بشود. به گفته وی بودجه نویسی سنتی امکان کارشناسی نداشته و شاید اجازه 10 درصد تغییرات را بدهد که این 10 درصد هم نمی تواند منشا تحولی در بودجه باشد این کارشناس اقتصادی بار دیگر یادآور شد:.آنچه نمایندگان در بودجه 97 تصویب کرده هیچ تحولی ایجاد نمی کند و همان فشار را به مردم آورده و درآمد آنها را کاهش می دهد.همچنین نشانه ای از تولید و سرمایه گذاری جدید در بودجه سال آینده وجود ندارد و نمایندگان با آگاهی از این موضوع بندهای لایحه را عینا مطابق آنچه دولت خواسته تصویب کرده اند. وی تاکید کرد:کلی گویی های زیادی در زمینه هزینه ها و درآمدهای دولت در بودجه 97 دیده می شود که از طرف دولت شفاف نشده و پس از تصویب حذف یارانه 34 میلیون نفر از مردم این کلی گویی ها و ابهامات بر طرف نشده است.
تصمیمات سیاسی به‌جای اقتصادی!
کارشناسان بر این عقیده اند که برخی نمایندگان مجلس باید پاسخگوی عملکرد خود درباره اینکه چرا در ابتدا مخالف و سپس موافق لایحه حذف یارانه بوده اند باشند. بیژن عبدی، کارشناس اقتصاد و استاد دانشگاه درباره این نگاه به خبرنگار «عصر ایرانیان» اظهار کرد: باید از نمایندگان پرسید که آیا این بودجه منطبق با برنامه توسعه ششم است یا خیر. چگونه در ابتدا اعلام کردید که نیست و سپس آن را تصویب کردید؟ وی با تاکید بر اینکه مردم باید عملکرد نمایندگان خود را رصد کنند گفت: نمایندگان مجلس از همان ابتدا که انتخاب شدند با دولت در برنامه هایش همراهی کردند. در حالی که پیش از این مخالفت می کردند و به‌جای اینکه ایرادهای ساختاری بودجه را بررسی کنند بیشتر بندهای لایحه را تصویب کردند. به گفته این استاد دانشگاه تصمیمات مجلس شورای اسلامی بیشتر سیاسی است و آثاری از اقتصاد ندارد چراکه همانگونه که در لایحه بودجه پیشنهادی دولت محل هزینه درآمدهای ناشی از حذف یارانه ها مشخص نیست در مصوبه کمیسیون تلفیق نیز این موضوع مبهم است. به گزارش «عصر ایرانیان» ، پس‌ازآنکه برخی مجلسی‌ها هم به‌جای دغدغه مردم خود را در مسیر دولت قراردادند و البته بی برنامگی دولت در هزینه کرد درآمدهای هدفمندی یارانه ها را نادیده گرفتند – هرچند که همراهی دولت و مجلس در مباحث کلی نظام امری مهم و ضروری است –حال مردم دل‌خوش صحن علنی و شورای نگهبان هستند تا مقابل برخی زیاده‌خواهی‌های دولت را بگیرد و از بروز مشکلات شدید اقتصادی برای مردم در سال آینده پیشگیری کند.