در گفتگو با ماهنامه بانک برتر:

اردیبهشت1397

 دکتر مستخدمین حسینی کارشناس اقتصادی در گفت و گوی اختصاصی با بانک برتر نسبت به وضعیت صنعت بانکی در دوران برجام و بعد از خروج آمریکا از برجام بیان داشــت : آسیب شناســی اقتصاد ایران از نقطه آغازین اقتصاد پولی باید شــروع شــود چون اقتصاد ایران در حال حاضــر بدون اســتانداردهای بانکی هیچ هویتی نخواهد داشت.

چشم انداز بانکی کشور در سال 97

آخرین کانونی که در شــرایط رکود اقتصادی معضلات خود را نشــان مــی دهد،نظام بانکی اســت. بازارهای مالــی و در راس آن بازارهای پولی بانک ها و موسســات اولین مشــکلات را نشــان می دهند.زیرا در شرایط رکود چرخش معامــلات بســیار کمرنگ اســت. یعنی وجوه و نقدینگی به درســتی نمی چرخــد و وتداوم بیشتری می خواهد.در رکــود اقتصــادی بیشــترین آثــار بر روی موسســات و کارخانجات است و بعد به سمت بانک ها و بازارهای مالی می آید.دولت اعتقاد دارد که از رکود خارج شده است. اما راستی آزمایی در شرایط اقتصادی ندارد.علایم آن هم چک های برگشــتی وسفته ها و مبالغ بیشتر شــده آن است دیگر اعتباری وجود نــدارد. شــیفت کاری صنعت کم می شــود. کارگران حقــوق نگرفته نشــان از بی رو نقی اقتصاد کشور است. فعالیت کسانیکه تسهیلات بانکی گرفتند و قادر به پس دادن نیستند،آن هــا را جزو بدهکاران بانکی محســوب می کنند و مجبورند که تســهیلات بانکی خود را تمدیــد کنند.ولی در نهایت بــه مصادره اموال منجر می شــود.و این یعنی رکــود اقتصادی رخ داده است.انباشــتی از املاک و مســتغلات در اختیار بانک هاســت که قفل شده و جزیی از دارایی های ســمی بانک محسوب می شود.واین نظام بانکی را به بحرانی نزدیک می کند.از طرف دیگر سیاست های بانک مرکزی است که به زیان نظام بانکی ما تبدیل شــده اســت.اوراق خزانه کــه باید بصورت بدهــی بپردازد ،انجام نشــده و حجم بدهی دولت افزوده شده و تبدیل به اوراق دیگری شده است.شــرایط نظام بانکی از شرایط حاکم بر اقتصاد تبعیــت می کنــد ومتاســفانه د ر حال حاضر شرایط حاکم بر اقتصاد در کشور ما رکود است.میزان ســرمایه گذاری در پایین ترین رده خود قــرار دارد. بیش از نیمــی از میزان نقدینگی و سپرده های بانک ها قفل است وجزو دارایی های سمی بانک ها ست.یعنی املاکی که برای بانک ها زایندگی ندارد .

عملکرد سیف را در 5 ساله اخیر چگونه ارزیابی می کنید؟

عملکرد آقای ســیف رامنفــی می بینم. ما در بدتریــن دوره نظام بانکی هســتیم.اگر دولت تــورم را تــک رقمی اعلام مــی کند،عامل آن برنامه دولت نیســت،بلکه رکود اقتصادی است.درآمد مردم کاهش پیــدا کرده و قدرت خرید آنان پایین اســت.وقتی نرخ سود سپرده را در برهه ای از سال 15درصــد می کنیم و چند ماه بعد 5درصد به آن اضافــه می کنیم، باید دید بر اســاس کدام نظر کارشناسی این اتفاق صورت گرفته اســت.در حال حاضر به بدترین شــکل ممکن اقتصاد مدیریت می شود، که در هیچ دوره زمانی ســابقه نداشته ومتاسفانه کل کشور درگیر مســایل اقتصادی شده است.این جزو کفایت بانک مرکزی نیســت.مانند شرکت های خصوصی ،موسســات پولی وحتی کسبه هــای محلی...هزینه خرید و فروششــان پایین آمده اســت.البته هنوز جای امیدواری داریم و میتــوان با یک دید کلــی و کلان و نه بصورت جزیره ای به آن نگاه کنیم و ترمیم کنیم.

در زمان امیرکبیر تراز اقتصادی ایران مثبت بود و اقتصاد نفت هویت داشت و میزان واردات ما نسبت به صادرات در اقل قرار داشت .وقتــی نفــت در صنعت مــا ریشــه دواند ما نتوانستیم همپای آن باشــیم و اقتصاد ما آرام آرام نفتی شــد . منطبق با نفتی شدن اقتصاد ما ترازهای پرداخت هایمان از ســمت صادرات به واردات کشــیده شــد و ترازمثبت از لحاظ توانایی های مردم کشــور و اقتصاد ایران آرام آرام کنــار رفــت . در حال حاضــر اقتصاد ما بدون نفــت معنی پیدا نمی کنــد و جایگاهی هــم ندارد . حتــی اگر برخی از آمارها نشــان دهــد کــه درآمد حاصــل از نفــت در بودجه ها کاهش پیــدا کرده اما اقــلام دیگر افزایش یافته باشــد میبینیم که آن اقلام تاثیر گرفته از نفــت هســتند .بعنوان مثال صــادرات غیر نفتــی ما عمدتا مربوط به صنعت پتروشــیمی ومیعانات گازی می باشــد.اینهــا نیز عمدتا از نفت هستند ، این اقتصاد بدون نفت هویت پیدا نخواهد کرد و بــدون برنامه ریزی صنعت نفت جایگاهی نخواهد داشــت .ما باید این موقعیت (برجام) را از یک باب غنیمت دانســته و برای اصلاح ســاختار تلاش کنیم . ما ســالیان سال هســت که نفت را صادر می کنیــم و هنوز از این چرخه بیرون نیامده ایــم و نمیتوانیم این

چرخه را به فــراورده های نفتی تبدیل کنیم و از آن ارزش افزوده بگیریم که این ارزش افزوده ها برای ما ســرمایه گــذاری ایجاد کند که در نهایت منجر به ایجاد اشــتغال می شود و برای ما صنایع با تکنولوژی های روز دنیا را به ارمغان می آورد . در این چندسال گذشته از درامدهای حاصل از نفت فقــط هزینه های جاری بعنوان مثال حقــوق کارمندان دولت را پرداخت کرده ایم و سهم درآمد حاصل از نفت در پروژه های عمرانی بســیار کم بوده اســت . متاســفانه ما در زمینــه برنامه ریزی در حــوزه صنعت نفت ضعیف هستیم حتی قبل از تحریم دولت های گذشــته چه برنامه ای برای اســتفاده از منابع ارزی حاصل از درآمد نفت داشته اند ،پس این موضوع را به گــردن تحریم ها نیندازیم . اما از این به بعد چه باید کرد؟ اقتصادی موفق است که برنامه ریزی هایش مانند کاشت نهال بتواند ریشــه بدواند و مانند یک درخت مقاوم باشد . درآمد حاصل از فــروش نفت را باید به اقتصاد تزریق کنیم که درختی تنومند بدهد که تحریم نتواند این درخت را از جایش بکند.