در گفت‌وگو با روزنامه عصر اقتصاد:
7 شهریور 1397
عصراقتصاد: بانک مرکزی طی روزهای گذشته بخشنامه جدیدی درخصوص سپرده‌گذاری ارزی منتشر کرد. در این بخشنامه برخلاف بخشنامه مشابه سال گذشته، بازپرداخت اصل و سود وجوه ارزی سپرده گذاری تضمین شده است و تمامی بانک‌های مجاز کشور مشمول آن هستند و می‌توانند سپرده‌های اسکناسی را دریافت و وجوه را نزد بانک مرکزی سپرده‌گذاری و کارمزد دریافت کنند.
در این بخشنامه به بانک‌ها تاکید شده است تا در مقابل دریافت سپرده‌های ارزی حتما ارز تحویل مشتری دهند.یعنی اگر باز کننده حساب تمایل به بستن آن داشت باید ارز پرداخت شود نه ریال، تا این موضوع موجب اطمینان بیشتر مشتریان برای بردن ارزهای خود به سیستم بانکی شود.
بخشنامه ای که در سال 96 و در دوران ریاست سیف نیز به بانک‌ها ابلاغ شده بود که در آن مقطع استقبال چندانی نشد و از آن به عنوان طرحی شکست خورده یاد شد. حال می‌توان گفت که بخشنامه سیف را همتی ضمانت کرده است.
علت عدم استقبال مردم برای سپرده گذاری ارزی درگذشته نیز این بود که در هنگام بستن حساب و دریافت آن با این مشکل مواجه بوده که ارز آنها به ریال پرداخت می‌شود و این به نفع آنها نیست.
همچنین "محمدرضا تابش" نماینده مجلس در شورای پول و اعتبار گفته بود که تضمین حاکمیتی برای سپرده‌های ارزی در نظر گرفته شده است. موضوع سپرده ارزی در جلسه ستاد هماهنگی سران سه قوه مطرح شد و با بررسی بی اعتمادی مردم به این موضوع ستاد هماهنگی سران سه قوه تضمین سپرده های ارزی را تایید کردند که به اصطلاح به تایید مقام معظم رهبری رسیده است.
برای بررسی بخشنامه جدید بانک مرکزی مبنی بر سپرده گذاری ارزی در بانک ها با حیدرمستخدمین حسینی به گفت وگو پرداختیم. حیدرمستخدمین حسینی از کارشناسان و مدیران ارشد بانکی در گفت وگو با عصراقتصاد درخصوص بخشنامه اخیر بانک مرکزی مبنی بر سپرده گذاری ارزی در بانک‌ها، گفت: در نیمه دوم سال گذشته و همزمان با انتشار اوراق گواهی سپرده ریالی، بنده و تعدادی از کارشناسان اقتصادی پیشنهاد انتشار اوراق گواهی سپرده ارزی را به بانک مرکزی دادیم.
* بهبود شرایط بازار با انتشار اوراق گواهی سپرده ارزی
وی با بیان اینکه انتشار اوراق گواهی سپرده ریالی بر نرخ سود سپرده بانکی و عدم تبعیت آن توسط بانک ها تاثیرگذار خواهد بود، افزود: در شرایط فعلی انتشار اوراق گواهی سپرده ارزی با تضمین بانک مرکزی می تواند به بهبود وضعیت بازار ارز کمک کند. لذا این امر بستگی به همکاری مردم و سپردن ارزهای خانگی به بانک ها و ورود آن به چرخه اقتصادی کشور دارد.
مستخدمین حسینی ادامه داد: سیاست های پولی و ارزی بانک مرکزی به صورت جزیره ای ، نمی تواند تاثیر مثبتی بر اقتصاد داشته باشد، بلکه با همپوشانی سایر سیاست ها می تواند موثر واقع شود.
* ناکارآمدی بانک مرکزی در اتخاذ سیاست های پولی
این کارشناس ارشد اقتصادی تصریح کرد: انتقال سپرده و وجوه نقد مردم از بانک ها به سایر بازارها از جمله سکه و ارز، ناشی از این است که سیاست‌های پولی بانک مرکزی کارآیی ندارند. در این صورت جابه جایی منابع صورت می‌گیرد و در نهایت سپرده ها و پس اندازهای مردم به بازارهایی می رود که هیچ نفعی برای اقتصاد ندارد.
وی با تاکید بر اینکه انتقال نقدینگی مردم از بانک ها به بازارهایی مانند ارز و سکه نقش مخربی در اقتصاد کشور دارد، افزود: در این شرایط ارزهای مورد نیاز کشور از چرخه اقتصاد خارج می شود که متاسفانه درخصوص بازار طلا و سکه همین گونه است. بنابراین دولت ناچار است برای حفظ ذخایر و پاسخگویی به نیاز بازار، اقدام به واردات شمش طلا و ارز کند.
مستخدمین حسینی اظهار داشت: اقدام بانک مرکزی مبنی بر اعلام نرخ برای دلار در شرایط فعلی امری ارزشمند است. لذا باید سایر نهادهای اقتصادی نیز در کنار بانک مرکزی به گونه ای عمل کنند که گردش عملیات مردم به سمت تولید و ارائه خدماتی با ارزش افزوده بالا، حرکت کند.
وی ادامه داد: بانک مرکزی به تنهایی نمی‌تواند در اجرای سیاست‌های خود کاری از پیش ببرد. لذا باید سایر سیاست‌ها مانند سیاست‌های مالی از جمله مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر شرکت‌ها، مالیات بر حقوق و دستمزد، تعرفه های بازرگانی، نرخ های واردات و تصمیم گیری در خصوص صادرات غیر نفتی (ارز صادرات غیر نفتی) صورت گیرد و به عبارتی مهم تر از همه ایجاد فضای کسب و کار در کشور است.
این مدیر ارشد اقتصادی تصریح کرد: اکنون در اقتصاد نمی‌توان اعلام کرد که بخشنامه جدید ارزی تا چه میزان می تواند موثر واقع شود. زمانی بخشنامه های جدید کارایی دارند که دولت بتواند یک بسته جامع سیاست‌گذاری در حوزه های ارز، تعرفه، ریال، فضای کسب و کار و اصلاح نظام بانکی برقرارکند.
* سیاست های اقتصادی کشور نیازمند اصلاح است
به گفته وی زمانی که نظام بانکی اصلاح نشده است، چه تضمینی وجود دارد که منابع به درستی در جهت کالاهای تولیدی سوق یابند.
درنهایت این شرایط موجب ایجاد عدم تعادل در اقتصاد می شود. لذا سیاست های اقتصادی کشور نیازمند اصلاح است و دولت تاکنون اقدامی برای بهبود آن ها انجام نداده است.
* ضرورت جذب نقدینگی مردم توسط بانک مرکزی
مستخدمین حسینی یادآور شد: بانک مرکزی باید توانایی جذب نقدینگی مردم را داشته باشد و اقدام اخیر درخصوص سپرده های ارزی و ریالی می‌تواند مثبت ارزیابی شود. اما اگر در کنار این امر سایر سیاست‌های دولت، مورد بازنگری قرار نگیرد، بخشنامه جدید نه تنها اثر مثبتی نخواهد داشت بلکه معضلاتی را نیز ایجاد خواهد کرد.
به گفته وی انتشار اوراق گواهی سپرده ارزی نمی تواند کمکی به حفظ ارزش ریال کشور کند، بلکه باید سایر سیاست ها مانند نرخ سود بانکی و برخی قوانین اصلاح شوند تا به حفظ ارزش پول ملی کمک شود.
* تصمیم گیری های جزیره ای در اقتصاد
مستخدمین حسینی در ادامه گفت وگو در خصوص انتشار اوراق گواهی سپرده 18 درصدی توسط بانک ها، اظهار داشت: بانک‌ها در شرایط فعلی چاره ای جز انتشار این اوراق ندارند و تصمیم گیری‌های جزیره ای در اقتصاد، نتیجه همین سیاست های اشتباه است. سال گذشته نیز تجربه انتشار اوراق گواهی سپرده را داشتیم که اکنون سررسید آن ها فرا رسیده است و مردم برای تبدیل این اوراق به بانک ها مراجعه می کنند.
* عدم استقبال مردم از اوراق گواهی سپرده 18 درصدی
این کارشناس بانکی در پایان خاطرنشان کرد: اگر نرخ سود سپرده های بانکی متناسب نشود، قطعا مورد حمایت مردم قرار نخواهد گرفت. در حال حاضر نرخ سود 18 درصدی بانک‌ها نیز تاکنون نتوانسته است مورد استقبال مشتریان قرار گیرد، چراکه در گذشته سابقه نرخ‌های سود بیش از 20 درصد را هم داشتیم. بانک مرکزی اواخر سال گذشته حدود 240 هزار میلیارد تومان اوراق گواهی سپرده 20 درصدی منتشر کرد. بنابراین در حال حاضر بانک‌ها در چرخه ای قرار گرفته‌اند که نجات از آن باید با کمک سایر سیاست‌ها باشد. اگر این سیاست‌ها به کمک بانک‌ها نیاید و بانک‌ها بخواهند به تنهایی مشکلات خود را حل و فصل کنند، قطعا با معضلاتی مواجه شده و شاهد افزایش بحران‌های فعلی کشور خواهیم کرد.