در گفتگو با روزنامه عصر اقتصاد:
23 مهر 1397
عصر اقتصاد: حیدر مستخدمین حسینی در گفت و گو با عصراقتصاد درخصوص تاثیر عضویت ایران در کنوانسیون گفت : نظام بانکی ما در دوره های اخیر با تحریم های جدی مواجه شد و روابط بانک های ایرانی با بانکداری نوین بین المللی به حداقل خود رسیده است .
وی افزود : طی مدت 15 سال گذشته نظام بانکداری بین المللی دچار تحولاتی شده است که متاسفانه بانک های ما از این تغییرات تبعیت نکردند . درنتیجه درساختار نظام بانکی ایران با بانک های خارجی فاصله زیادی به وجود امد که این فاصله باید به مرور زمان در طی این دوره برطرف می شد .اما این شکاف موجب عقب ماندگی بانک های ایرانی نسبت به بانکداری بین المللی شده است .
مستخدمین حسینی ادامه داد : متاسفانه طی این سال ها قدمی در جهت اصلاح نظام بانکی برنداشتیم و تا به امروز ادامه داشت .در دولت قبل و دولت فعلی، نمایندگان مجلس و دولت اتفاق نظر داشتند که نظام بانکی باید با نیازهای جاری خود تطبیق یابد.که تاکنون اقدامی اجرایی و عملیاتی صورت نگرفته است .
این کارشناس بانکی تصریح کرد : بسیاری از کارشناسان و مسئولان اقتصادی وعده اصلاح قانون نظام بانکی را داده بودند اما اقدامی تاکنون انجام نشده است و درحوزه ارتباط با بانک های بین المللی هم چالش ها و فاصله ما با بانک های روز دنیا عمیق تر شده است و کارکنان بانک های ما فاصله جدی با اموزش های روز بانکداری نوین در اختیار دارند.برای نمونه در یک مقطعی بازرگانان واردکننده و صادرکننده اطلاعات خود را از کارکنان بانک ها دریافت می کردند ، ولی امروز بر عکس شده و تجار و بازرگانان اطلاعات را در اختیار کارشناسان بانک های ایرانی قرار می دهند که اطلاعات ان ها به روز شود .
مستخدمین حسینی تاکید کرد :باید دولت در زمینه اصلاح نظام بانکی اقدام کند و مجلس نیز در این زمینه همکاری لازم را برای به روز رسانی قوانین بانکی داشته باشد . قوانین بانکی ما مربوط به سال 51 و پیوست ان در سال 62 است قانون عملیات بانکی بدون ربا است که که فعالیت اقتصادی کشور ما و حتی از نظر جهانی با ان دوران فاصله زیادی دارد .
به گفته وی باید قوانین ، مقررات و ایین نامه ها به روزرسانی شود و وظایف بانک مرکزی از بانک های تجاری و تخصصی تفکیک شود و خط مشی جدیدی برای بانک های تجاری تنظیم شود .زمانی که ساختار اولیه و روابط بانک ها با دولت و بانک مرکزی با مشکلات عدیده ای روبه رو است و حقوق صاحبان سهام با مشکلاتی مواجه است ، قطعا با توجه به اینکه بانک های خارجی با استاندارهای جهانی هماهنگ هستند ، نمی توانیم با بانک ها ی بین المللی همکاری کنیم .
این مدیر باسابقه بانکی خاطرنشان کرد : پیوستن ایران به FATF در حال حاضر ضروری است اما نباید این انتظار را در جامعه ایجاد کند که مسائل و مشکلات بانکی ما بلافاصله برطرف می شود .در مدت 15 سال اخیر شکاف مقررات و چارچوب استانداردهای ما به قدری رسیده است که تا زمانی که مشکلات برطرف نشود نمی توانیم با بانک های خارجی همکاری مالی داشته باشیم .
مستخدمین حسینی تاکید کرد : در مرحله اول باید زیرساخت ها اصلاح شود و با صرف اینکه مواردی مانند fatf تصویب و نظر نهایی شورای نگهبان نیز بر تصویب این موارد و کنوانسیون ها باشد ، مشکلات بانکی ما برطرف نخواهد شد .بعد از پیوستن ایران به این گروه ها ، ایراداتی را سایر کشورها به قوانین بانک های ما خواهد گرفت و مشکلاتی مانند ترکیب استانداردها که باید صورت های مالی ما برمبنای استانداردهای جدید مالی تصویب شود، صورت های سود و زیان در مجامع تصویب شود ، نسبت کفایت سرمایه بانک ها و شرکتداری و مسئولیت اجتماعی بانک ها که متاسفانه هیچ کدام در بانک های ما اجرایی نشده است .
به گفته وی تازمانی که زیرساخت های ما توسط دولت و مجلس و بانک مرکزی به درستی انجام نشود اتفاق خاصی صورت نمی گیرد مواردی مانند FATF موضوعات ثانوی است . نظام بانکی ما بیمار است و نیازمند درمان است.
مستخدمین حسینی با اشاره به اینکه در بانک های روز دنیا ، بانک های تجاری چارچوب های خاص خود را دارند ، اظهار داشت :
نظام بانکی تجاری ما تمامی قوانین توسط بانک مرکزی تصویب می شود و بانک ها فقط ان را اجرا می کنند . قوانینی مانند چگونگی صدور ضمانت نامه و اخذ وثایق و ... .بانک مرکزی ما فراتر از چارچوب ها است و در بانک های تجاری مداخل می کند ، درحالیکه بسیاری از موارد توسط هیات مدیره بانک ها در نظر گرفته می شود که این موارد مغایر با نظام بانکداری روز دنیا است .
این مدیر ارشد بانکی درخصوص اینکه برخی نگران پیوستن ایران به FATF هستند ، عنوان کرد : زمانی که قواعد مربوط به انضباط مالی و پولی را در چارچوب قواعد و استانداردهای بازارهای مالی رعایت کنیم ، نگرانی درخصوص پیوستن به این کنوانسیون ها وجود ندارد . بانکداری ما باید به صورت محکم از قواعد بین المللی استفاده کنند و هراسی از پیوستن به استانداردهای بین المللی نداشته باشند وروابط خود را اصلاح کند وخود را اماده همکاری با بانک های بین المللی کرده و ازمزایای ان برخوردار شوند .حتی بانک های بین المللی نیز از مزایای بانک های ایرانی استفاده می کنند و این امری کاملا دوجانبه و برد برد است .
وی ادامه داد : حدود یک دهه است که در وزارت اقتصاد و دارایی بخشی وجود دارد که تراکنش های نظام بانکی را رصد می کند و که در سیستم بانکی پولشویی صورت نگیرد و پرداخت های نقدی ما در نظام بانکی کاملا مشخص است .طی این مدت نظام بانکی ما قواعد داخلی را برای پولشویی و موضوعاتی مانند تروریسم رعایت و موجب شده است عملیات بانکی شفاف تر شود .اگر با مسائل انحرافی در نظام بانکی در مسائلی مانند نقل وانتقالات وگردش عملیات مواجه شود ، برخورد می کند .
به گفته مستخدمین حسینی، پیوستن به چارچوب ها و قواعد بین المللی ، سازوکار منفی تلقی نمی شود و موجب می شود تا نظام بانکداری بین المللی هم از شفافیت تهیه صورت های مالی بانک های ایرانی مطمئن شده و مورد حمایت قرار دهد .
این مدیر ارشد بانکی در ادامه درخصوص اینکه عده ای معتقدند با پیوستن ایران به کنوانسیون های بین المللی ، قیمت ارز روند کاهشی خواهد داشت ، اظهارداشت :واقعیت این است که درحال حاضر بازاری به نام بازار ارز نداریم .طبق ادبیات اقتصادی باید در بازار تمام بازیگران ازجمله عرضه کننده و متقاضی بوده و در انجا نرخ ها شکل گیرد.متاسفانه در حال حاضر چیزی به نام بازار ارز نداریم .دولت بازار را منحصر به کوچه و خیابان و چهارراه استامبول کرده است و اگر در انجا ارز کمتری عرضه شود و قیمت ارز بالا رود، دولت و بانک مرکزی به این نتیجه می رسند که قیمت ارز افزایش یافته است که به گفته مسئولان دولت درحال حاضر این بازار 2 تا 3 درصد بازار را شامل می شود .این درشرایطی است که بازارهای کوچکی مانند چهار راه استانبول و امثال این ها نمی تواند برای 98 درصد بازار تعیین کننده باشد .بلکه قیمت ها توسط اکثریت که همان دولت است ، تعیین می شود .
وی با ذکر مثالی ادامه داد : فروش نفت صدرصد در اختیار دولت است و آن را عرضه می کند و برای مصارف مختلف در نظر می گیرد .درحال حاضر چندین بازار مثل ارز دولتی ، بازار ثانویه و ارز ازاد داریم .تا زمانی که اوضاع داخلی در خصوص ارز روشن نشود و جهت گیری ها مشخص نشود در اقتصاد کشور نمی توان گفت که نرخ ارز را بازار تعیین می کند .
این کارشناس بانکی با اشاره به اینکه زمانی که بازار نرخ ها را تعیین کند، یعنی اقتصاد رقابتی است ، تصریح کرد :
درحال حاضر ویژگی بازار ازاد را نداریم.تا زمانی که دولت و مجلس مکانیزم ها را به خوبی تبیین نکنند ، موضوع انحرافی این است که مشکلات ارزی با FATF برطرف نمی شود اما عدم کارایی مدیریت ما به خصوص درحوزه اقتصادی ضربات هولناکی به اقتصاد زده است و چیزی به نام اقتصاد نداریم و از هیچ مدل خاصی تبعییت نمی کنیم .
به گفته وی دولت باید تثیبت کننده ثبات باشد اما درحال حاضر خود عامل بی ثباتی درحوزه های اقتصادی شده است .درضرورت پیوستن به FATFشکی نیست اما با نهایی شدن آن نباید انتظار داشت که بلافاصله مشکلات ارزی ما برطرف شود بلکه درحوزه داخلی باید مسائل را برطرف کرد .
این مدیر پولی در پایان خاطرنشان کرد : عدم کارایی و مدیریت ها موجب نابسامانی های فعلی شده است ولی این روند افزایشی را به مواردی از جمله اقدامات ترامپ نسبت می دهیم .بانک مرکزی تا زمانی که جهت گیری در مورد یکسان سازی نرخ ارز نداشته باشد، مسئله تعدد نرخ ارزها نمی تواند مشکلات فعلی را حل کند .چند هفته ای است که ثبات نسبی برقرار شده است اما اگر بانک مرکزی و دولت به سمت یکسان سازی نرخ ارز نرود موجب ایجاد رانت و تفاوت نرخ ارز آثار خود را بر قمیت ها می گذارد و اثار تورمی را افزایش خواهد داد .