در گفتگو با روزنامه عصر اقتصاد:
04 دی 1397
عصراقتصاد: طبق بخشنامه اخیر بانک مرکزی، پرداخت سود روزشمار به سپرده‌های کوتاه‌مدت متوقف شده است. این موضوع در جلسه شورای پول و اعتبار در تاریخ بیستم آذرماه مطرح و براساس آن مقرر شد «معیار پرداخت سود سپرده های سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی از روزشمار به ماه شمار تغییر یابد، به گونه ای که حداقل مانده حساب در ماه مبنای محاسبه سود سپرده‌های مزبور باشد. براساس مصوبه شورای پول و اعتبار، حداکثر سود بابت حساب های سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت بانک ها 10 درصد است، این درحالی است که در چند سال اخیر ، بانک ها برای جذب مشتری و تامین مالی خود، اگر نقدینگی مشتری کمتر از یک ماه در حساب کوتاه مدت باقی می ماند، نیز بابت آن سود پرداخت می کردند.
از این رو کارشناسان معتقدند، پرداخت سودهای روزشمار، عملا پارک پول برای سفته بازی بوده و موجب به هم ریختن بازار ارز و طلا شده بود و با وجود اینکه این حساب‌ها بلندمدت نبود، سود و امتیاز بلندمدت به آنها تعلق می‌گرفت و عاملی برای عدم تزریق پول از سوی بانک‌ها به تولید و صنعت کشور شده بود.
به گفته این کارشناسان، با تغییر سود روزانه به ماهانه در واقع ماندگاری پول در حساب بیشتر می شود و می توان نقدینگی را در جامعه مهار کرد تا در صورتی که زمینه های مساعد برای تولید فراهم شد، نقدینگی به آن سمت و سوی سوق داده شود.
از این رو با تغییر در رویه سپرده های کوتاه مدت، رشد نقدینگی مهار می شود و می توان سرمایه ها را به سمت سپرده های بلندمدت که برنامه ریزی برای آن وجود دارد برد و هدایت آنها به سمت تولید را رقم زد.
به همین منظور به سراغ حیدر مستخدمین حسینی از مدیران و کارشناسان ارشد بانکی رفته و با وی به گفت وگو نشستیم .
مستخدمین حسینی ، درخصوص پرداخت سود سپرده های سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی از روزشمار به ماه شمار، معتقد است : اگر بانک‌ها و موسسات اعتباری ، از بخشنامه های مقام ناظر درخصوص نرخ سود بانکی تبعیت نکنند، کار به جایی می‌رسد که اصطلاحاً به آن خودکشی دسته جمعی بانک ها گفته می‌شود .
ورشکستگی بانک ها با عدم رعایت نرخ سود
وی افزود: عدم رعایت نرخ سود توسط بانک ها که مصوبات شورای و اعتبار و بانک مرکزی است ، موجب رقابت بیهوده میان بانک ها و در نهایت بحران ورشکستگی می شود. بنابراین اقدام بانک مرکزی برای تبعیت بانک‌ها از نرخ سود بانکی الزامی است.
مستخدمین حسینی ادامه داد: بانک ها در حال حاضر در یک رقابت ناسالم قرار دارند و ارقامی را تحت عنوان سپرده دریافت و سود بالاتری به سپرده گذاران پرداخت می کنند. بنابراین نقدینگی میان بانک ها برای دریافت سود بیشتر جابه جا می شود. رقابت ناسالم بانک ها در پرداخت سود بیشتر، موجب می شود که اولا قیمت تمام شده پول برای بانک ها افزایش یافته و در نتیجه سود تسهیلات هم بالا رود .
افزایش قیمت تمام شده پول با پرداخت سود روزشمار
این مدیر ارشد بانکی تصریح کرد: بانک مرکزی در شرایط رقابتی ناسالم، تصمیم به مدیریت نرخ سود بانکی گرفته است . اقدام اخیر بانک مرکزی مبنی بر حذف سود سپرده های روزشمار، نشان از اشراف کامل آن بر بانک هاست . بانک مرکزی به این نتیجه رسیده که بانک ها نرخ سود را رعایت نمی کنند و همین امر موجب افزایش قیمت تمام شده پول شده است .
به گفته وی، افزایش نرخ سود سپرده های بانکی، به افزایش نرخ سود تسهیلات ، هزینه بنگاه های اقتصادی و در نهایت تورم منجر می شود . بانک مرکزی در این مرحله علاقه مند به پایبندی به وظیفه ذاتی خود برای مدیریت نظام بانکی است.
فرار سپرده از بانک ها نداریم
مستخدمین حسینی در پاسخ به این سوال که آیا با کاهش نرخ سود بانکی ، سپرده ها به سمت بازارهای رقیب خواهند رفت، اظهار کرد: با کاهش نرخ سود سپرده ها، نقدینگی از بانک ها خارج نمی شود و به اصطلاح فرار سپرده از بانک ها نخواهیم داشت، بلکه افراد نقدینگی خود را در سایر بخش های اقتصادی، سرمایه گذاری کرده و در نهایت منابع به بانک ها باز می‌گردد.
این مدیر ارشد بانکی ادامه داد: با توجه به مدیریت بازارهای ارز و طلا توسط دولت، نقدینگی به آن سو نخواهد رفت و روند اقتصاد با ثبات تر خواهد شود. باید درحوزه های مالی و تولیدی شرایط به گونه ای باشد که موانع کسب و کار حذف شود تا شاهد سرمایه گذاری ، افزایش تولید ناخالص داخلی ، رشد اقتصادی و ایجاد رفاه درجامعه باشیم .
ایجاد فعالیت های غیرمولد با پرداخت سود روز شمار
این کارشناس اقتصادی با اشاره به قدرت نظارتی بانک مرکزی در مدیریت بازار، اظهار کرد: باید سایر نهادهای اقتصادی نیز به سیاست گذار پولی کمک کنند و همه چیز را از بانک مرکزی نخواهیم . تبدیل سود روز شمار به ماه شمار، اقدامی منطقی بوده و باید سود به حداقل مانده تعلق گیرد.در هیچ کجای دنیا سود روزشمار به سپرده ها تعلق نمی گیرد ، چراکه پرداخت سود روزشمار به فعالیت های غیرمولد منجر می شود .
افزایش هزینه تمام شده پول با سپرده های روزشمار
به گفته وی، وجوه سپرده گذاری شده در بانک ها به عنوان منبع مالی برای مردم است، درحالیکه در هیچ کشوری، نظام بانکی مسئولیت ایجاد درآمد برای سپرده گذاران را ندارد. این درحالی است که اقتصاد بیمار ما با موانع جدی روبه رو است، اما مردم نیز چاره‌ای به غیر از سپرده گذاری در بانک ندارند. وجود حساب های روز شمار به گرانقیمت شدن منابع بانک‌ها منجر می شود و هزینه تمام شده پول در بانک ها را افزایش می دهد .
ضرورت حذف محدودیت های فضای کسب و کار
این مدیر ارشد بانکی تصریح کرد: پرداخت سودهای روزشمار بدون اخذ مالیات، موجب کاهش سرمایه‌گذاری در اقتصاد شده است. در این مقطع کنونی، دولت نباید بانک مرکزی را تنها گذاشته و بهتر است تا سیاست‌های جبرانی از جمله محدودیت های فضای کسب و کار را حذف کند . باید ساختار نظام بانکی هر چه سریع تر اصلاح و سیاست های مالی و بودجه ای مدنظر قرار گیرد و فقط از بانک مرکزی به عنوان یک رکن سیاست های پولی، انتظار اصلاح شرایط را نداشته باشیم .
مستخدمین حسینی با بیان اینکه وجوه و سپرده ها همیشه مانند تیر وکمان آمادگی رها شدن دارند ، افزود : درصورت اختلال در یک بخش از اقتصاد، بلافاصله سپرده های بانکی به آن بخش منتقل می شود. مانند بازارهای طلا ، ارز و خودرو که درنتیجه آن، شاهد افزایش قیمت در این بازارها خواهیم بود .
ضرورت پرهیز از تصمیمات جزیره ای در اقتصاد
این کارشناس ارشد پولی اظهار کرد: در اقتصاد نباید به صورت جزیره ای تصمیم گیری شود و دولت باید حامی و کمک کننده بانک مرکزی باشد.سیاست های مالی مانند بودجه و مالیات نیز باید هم راستا با سیاست های پولی بوده و یکدیگر را خنثی نکنند .
وی در خصوص ضرورت تمدید اوراق گواهی سپرده 20 درصدی بانک مرکزی ،یادآورشد: پایان بهمن ماه زمان سررسید این اوراق است . اگر طی این مدت سیاست های اقتصادی تسریع نشود، درصورت عدم تمدید این اوراق توسط بانک مرکزی، امکان خروج منابع از سیستم بانکی قوت می گیرد .در نتیجه نقدینگی به سمت سایر بازارهای غیرمولد مانند ارز و طلا خواهد رفت و با توجه به حجم بالای این اوراق که حدود 240 هزار میلیارد تومان است، در اقتصاد اثر منفی برجا می گذارد.
این کارشناس ارشد بانکی در پایان خاطرنشان کرد : دولت و بانک مرکزی باید با هوشیاری کامل ، مانع از خروج منابع از بانک ها شوند و بهترین تصمیم این است که بهمن ماه امسال ، مجددا اوراق گواهی سپرده ها را برای یک سال دیگر تمدید کنند .