تحلیل اهمیت اقتصادی تصویب لوایح چهارگانه در گفت‌و‌گو با روزنامه «ایران»:

1397/12/13

ریحانه یاسینی- خبرنگار-  باید ذره‌ای هم برای دنیا عقل و تدبیر را بپذیریم. همه کشورهای دنیا در یک نهاد و گروهی شرکت دارند. یعنی اگر همه کشورهای دنیا در یک گروه و نهادی شرکت دارند، هیچ‌کدام تدبیر و عقل ندارند؟ و اگر دولت در این زمینه لایحه داده و مجلس آن را تصویب کرده و شورای نگهبان آن را امضا کرده است، هیچ‌کدام تدبیر نداشته‌اند؟» حسن روحانی هفته گذشته چنین درباره پیوستن به FATF صحبت کرد. او در مجمع عمومی سالانه بانک مرکزی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیانی ساده و صریح اثرات رد لایحه‌های پالرمو و سی اف تی و نپیوستن به کنوانسیون FATF را چنین شرح داد:«بدون ارتباط بانکی و مالی با دنیا نمی‌توان نفت و کالای خود را بفروشیم و پول آن را وارد کشور کنیم. این موضوع که پول حاصل از صادرات را به صورت چمدانی منتقل کنیم، امکانپذیر نیست و بانک‌ها باید در این زمینه فعال باشند. اگر رابطه کشورمان با گروه اقدام مالی قطع شود، فعالیت بانکی‌مان در سطح دنیا با مشکل مواجه می‌شود.» بیش از 2 سال است که فعالان اقتصادی بارها همین حرف‌های رئیس جمهوری را به تفصیل شرح داده‌اند. حتی پیش از آن‌که امریکا از برجام خارج و تحریم‌های جدیدی بر کشور اعمال شود، بارها گفته شده بود که در صورت نپیوستن به اف ای تی اف، نمی‌توان از فرصت برجام استفاده کرد. حالا نیز در شرایط تحریم، اهمیت پذیرفتن قوانین گروه ویژه اقدام مالی برای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم بیشتر از همیشه شده است. گروهی که بیش از 190 قلمرو حکومتی تحت 37 کشورعضو و 9 گروه منطقه‌ای عضو آن هستند و صندوق بین‌المللی پول، سازمان ملل متحد و شش گروه تخصصی و بانک جهانی نیز بر آن نظارت می‌کنند.

چه نگاهی درباره FATF راست می‌گوید؟

حیدر مستخدمین حسینی
اقتصاددان
تبعیت از کنوانسیون‌ها، مقررات و عضویت در نهادهایی که بر اساس اجماع جهانی شکل می‌گیرد، بحث جدید و تازه‌ای نیست. بعد از جنگ جهانی دوم شاهد بسیاری از این کنوانسیون‌ها بودیم و کشورهای مختلف برای پیوستن به آنها تلاش می‌کردند. تا کنون هم هیچ نتیجه منفی از پیوستن کشورها به این کنوانسیون‌ها دیده نشده است. کنوانسیون‌ها قالبی است که هر چه باشد، باعث تبعیت کشورها از قوانین مشخصی می‌شود و از خودسری‌ها برخی کشورها جلوگیری می‌کند. اجماع‌های اینچنینی مثل پیوستن به صندوق بین‌المللی پول برای بهره‌گیری از خدمات یا پیوستن به بانک جهانی برای بهره‌گیری از وام‌های ارزان قیمت زیاد داریم. این اواخر هم بحث مربوط به FATF، پالرمو و چارچوب‌های آن مطرح بوده است. اما بحث آن در کشور ما بسیار طولانی شده و بیش از آنکه به حوزه‌های اقتصادی مربوط باشد، به سمت و سوی مسائل سیاسی رفته است. قوانین اقتصادی هم هیچ وقت با کشیده شدن به مسائل سیاسی، بازتاب‌های مثبتی نداشته و در وضعیت فعلی هم نخواهد داشت. دو دسته تفکر در موضوع FATF در کشور ما شکل گرفته است. برخی چنان صحبت می‌کنند که انگار این کنوانسیون دریچه بهشت و رفع مشکلات است. گروهی دیگر هم چنین می‌گویند که پیوستن به آن به معنای قرارگرفتن منابع کشور و اطلاعات مالی در اختیار نهادهایی است که سرنخ‌شان به امریکا می‌رسد و این قدرت‌ها می‌توانند از اطلاعات کشور به نفع خودشان بهره‌برداری کنند.
اما واقعیت این است که قبل و بعد از انقلاب هم به بیش از 100 کنوانسیون بین‌المللی پیوسته‌ایم، دولت و مجلس هم بودجه آن را فراهم کرده‌اند و در امر تحول جهان هیچ وقت عقب نبوده‌ایم. اگر آن موارد تا کنون باعث زیان مردم کشور شده، باید ایراد گرفت که قواعد بین‌المللی کارساز نیستند و مشکلات زیادی می‌سازند. دیدگاه‌هایی که درباره این ماجرا در ایران وجود دارد، چه مثبت و چه منفی، هیچ کدام واقعی نیست.
این دیدگاه‌ها را با تعدیلاتی باید به میانه میدان کشاند و با میانه روی برای اجرای FATF سوق داد. در این شرایط نه نگرانی آنهایی که می‌گویند بودجه کشور غارت خواهد شد و اطلاعات در اختیار دشمنان قرار خواهد گرفت، و نه آنهایی که معتقدند با پیوستن ایران به FATF زمینه همکاری با جهان به‌طور کامل فراهم خواهد شد، صحیح نیست. تمام مشکل اینکه ما در حوزه بانکداری عقب ماندگی جدی داریم، با FATF مرتبط نیست بلکه طی سال‌های طولانی ساختار نظام بانکی ما فاصله زیادی با نظام بین‌المللی گرفته است. دیدگاه دیگر هم که تمام اطلاعات کشور را دیگران در اختیار خواهند گرفت، صحیح نیست اما چون سیاسی شده و نگرانی‌ها را افزایش داده، به نفع آن رفتار می‌کنیم. مجمع تشخیص مصلحت نظام هم حتماً می‌خواهد که اشراف کاملتری در این موضوع پیدا کند و از نتایج حاصل از پیوستن به FATF و تصویب پالرمو مطمئن شود. عزیزان مجمع با این دیدگاه، با حوصله و صبوری کارشناسان و بررسی تجربه کشورهایی که به FATF پیوسته‌اند، می‌توانند به تصمیم صحیح برسند. پیوستن به FATF حتماً برای اقتصاد کشور یک حسن است و قطع به یقین می‌تواند مزایای دیگری را هم به همراه بیاورد. فکر می‌کنم که این فرصت را مجمع تشخیص با توجه به مهلتی که کشور دارد، ایجاد کرده است تا بدون تعجیل و نگرش سیاسی بتواند به نفع مصالح کشور عمل کند.