در گفتگو با روزنامه جهان صنعت:

1398/04/22

سیاست هدفمندی یارانه‌ها از ابتدای شروع به کار خود اگرچه بر بستر صحیحی راه‌اندازی نشد، با این حال دولت‌های پس از آن نیز نه تنها گامی در جهت اصلاح این سیاست حمایتی برنداشتند بلکه بر ادامه آن بر بستر اولیه خود اصرار ورزیدند.
این مهم موجب شد مقوله اصلاح یارانه‌ها و حذف گروه‌هایی که مشمول دریافت یارانه‌های نقدی نیستند به دفعات متعدد در دولت کنونی مورد بحث و بررسی کارشناسی قرار گیرد. با این حال اراده جدی برای اجرای صحیح سیاست هدفمندی یارانه‌ها شکل نگرفته و حتی به نادیده گرفتن نقطه نظرات مجلس برای اجرای این سیاست حمایتی نیز منجر شده است.
به نظر می‌رسد آنچه در اجرای صحیح سیاست هدفمندی یارانه‌ها نادیده گرفته شده است، عدم توجه به مفهوم واقعی آن در اجرای این سیاست حمایتی است. در حالی که برخی دهک‌های درآمدی به دنبال اجرای سیاست‌های اصلاح ساختاری دولت در معرض آسیب‌های اقتصادی قرار می‌گیرند، سیاستگذار مکلف به اتخاذ سیاست جبرانی می‌شود تا از آسیب‌های وارده بر بدنه دهک‌های پایین درآمدی بکاهد؛ موضوعی که در اجرای سیاست‌های یارانه‌ای نادیده گرفته شده است. بنابراین اراده ضعیف دولت در اجرای صحیح سیاست یارانه‌ای به ادامه پرداخت یارانه‌های نقدی به تمام دهک‌های درآمدی منجر شده و رقمی معادل۳۵۰۰ میلیارد تومان در ماه را به خود اختصاص داده است.
اما با وجود آنکه پرداخت یارانه‌های نقدی هزینه‌های گزافی را بر دولت تحمیل می‌کند، مبلغ ۴۵ هزار تومانی پرداختی ماهانه دولت به خانوارها با وجود کاهش شدید ارزش پول ملی نه‌تنها باری از دوش دهک‌های پایین درآمدی برنمی‌دارد بلکه بر زندگی و معیشت هفت دهک بالا و متوسط درآمدی نیز عملا بی‌تاثیر است.
اما در حالی که دولت عدم دسترسی به اطلاعات آماری خانوارها را یکی از دلایل اصلی خود در ناتوانی برای حذف دهک‌های بالای درآمدی معرفی می‌کند، سیستم‌های مالیاتی و اجتماعی کشور به‌گونه‌ای است که امکان شناسایی تمام مشمولان بیمه‌ای از جمله بیمه‌های تامین اجتماعی، خدمات درمانی و بیمه‌های خاص را فراهم می‌آورد.به این ترتیب اگر دولت اراده آهنینی از خود نشان دهد می‌تواند به شناسایی دقیق و جامع دهک‌های درآمدی مشمول دریافت یارانه مبادرت ورزد. با این حال به نظر می‌رسد دولت اراده‌ای برای شناسایی دهک‌های کم‌درآمد و پردرآمد از خود نشان نمی‌دهد. این مهم موجب شده دهک‌های پایین درآمدی از برخی امتیازات دولتی برای تامین حداقل معیشت خود ناتوان باشند.
بنابراین نه‌تنها شناسایی دهک‌های بالای درآمدی برای حذف آنان از فهرست یارانه‌بگیران فرآیند سخت و پیچیده‌ای نیست اما اراده کمرنگ دولت مانع از اهتمام جدی وی برای اصلاح سیاست یارانه‌ای در نظام اقتصادی کنونی شده و توزیع عادلانه یارانه‌ها را از دهک‌های پایین درآمدی دریغ کرده است.