در گفتگو با روزنامه جهان صنعت:

1399/02/24

سهام عدالت چندین سال است که در انتظار تصمیم‌گیری دولت به سر می‌برد مبنی بر اینکه دارندگان این سهام چه بکنند. سوالی که همواره وجود داشته این بوده که دولت با دریافت این سودهای سالانه که هر سال هم پرداخت نمی‌شد چه تصویری برای آینده دارندگان آن متصور بوده است؟ آیا در طول مدتی که از توزیع سهام عدالت گذشته، سود تمامی سهام شرکت‌هایی که در دل پرتفوی سهام عدالت قرار دارد گرفته شده و در پرتفوی سهام عدالت محاسبه و بین سهامداران توزیع شده است یا نه؟ اینکه سهام عدالت متعلق به دهک‌های پایین جامعه بوده یا نه؟ اینکه تمام سودهایی که در پرتفوی سهام عدالت که مجموعه شرکت‌های بورسی و غیربورسی بوده تماماً دریافت و بین سهامداران توزیع شده یا نه؟ اینکه تکلیف کسانی که سهام عدالت داشته و تعهدات مربوط به بازپرداخت الباقی قیمت سهم تا یک میلیون تومان را انجام داده یا نداده‌اند چه خواهد بود؟ اینها ابهاماتی است که نشان می‌دهد ما هنوز تصویر روشنی از واقعیت‌های سهام عدالت نداریم و دولت هم گزارشی در این خصوص ارائه نداده است.به نظر می‌رسد دولت با توجه به کمبود منابعی که دارد، تصمیم گرفته بخشی از دارایی‌هایش را با اعمال مدیریت خودش در معرض فروش قرار دهد. در همین راستا موضوع آزادسازی سهام عدالت را نیز مطرح کرده تا مردمی که این سهام را دارند با عرضه این سهام در بازار سرمایه، مقداری منابع مالی به دست آورند و فشار معیشتی‌شان را کاهش دهند.
اما نکته مهم این است که اصولاً تصمیم‌گیری در خصوص سهام عدالت در جهت گسترش مالکیت بوده نه اینکه دارندگان آن در مقطعی که کشور به لحاظ مالی دچار اشکال بود و دولت قادر به تامین مالی نشد، مردم مورد تشویق قرار گیرند و با عرضه سهام‌شان در بازار سرمایه بخشی از نیازهایشان را تامین کنند.اینکه آیا این موضوع می‌تواند ساختار بازار سرمایه را تخریب کند یا نه، دشوار است. بازار سرمایه بازاری است که مازاد درآمد افراد می‌تواند در آن سرمایه‌گذاری شده و طی زمان بلندمدت به پس‌اندازی برای عامه مردم تبدیل شود. به این ترتیب بازار سرمایه همواره به دنبال افزایش نمادهایش از طریق تشویق مردم به حضور در این بازار است. زمانی که قانون جدید بازار سرمایه در سال ۱۳۸۴ تصویب شد، کارگزاری‌ها به بازاریابی در این خصوص تشویق می‌شدند تا آموزش‌های لازم در این خصوص صورت گیرد و مردم با فرهنگ بازار سرمایه آشنا شوند. چه آنکه این بازار سودهای کوتاه‌مدت را دنبال نمی‌کند اما در حال حاضر دولت کاری کرده که مردم تنها به دنبال سودهای کوتاه‌مدت و آنی باشند. از آنجا که فرهنگ حضور در بازار سرمایه در بین مردم جا نیفتاده است، دولت نباید اغواگرانه نسبت به بازار سرمایه مردم را تهییج کند. از آنجا که دولت خودش تنور بازار سرمایه را گرم می‌کند، مسوولیت‌های اجتماعی را هم در خصوص این بازار به گردن خودش می‌اندازد.طبق اعلام معاون اول رییس‌جمهور قیمت سهام عدالت بین ۶ تا ۱۶ میلیون تومان است.
هسته اول این سهام برای برخی یک میلیون تومان بود و برای آنهایی که اقساط سهام‌شان را بازپرداخت نکرده‌اند کمتر از یک میلیون تومان است اما هنوز مشخص نیست که سهام عدالت چه زمانی عرضه خواهد شد و ابهامات در این خصوص هنوز باقی است. لازم است سیاستگذار ابهامات در این خصوص را برطرف و روشن کند که چرا ارزش برگ سهام عدالت در دست افراد یکی نیست. ضمن آنکه رقم حاصل از فروش سهام عدالت با توجه به کاهش ارزش پول ملی و افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها و نرخ تورم، آنقدری نیست که دارندگانش فکر کنند به ثروت هنگفتی دست یافته‌اند. اما دولت در تلاش است این ذهنیت را شکل دهد که با آزاد‌سازی این سهام مردم منابع مالی کافی برای کاهش فشارهای معیشتی دریافت خواهند کرد.