در گفتگو با روزنامه جام جم:
1399/04/07
حیدر مستخدمین‌حسینی، معاون اسبق بانك مركزی در این زمینه به خبرنگار جام‌جم گفت: باز نگشتن ارزهای صادراتی به كشور نشان می‌دهد ساختار اقتصادی كشور دچار ایراداتی است كه دولت و بانك مركزی در این زمینه باید سیاستگذاری‌های خود را تغییر دهند.
وی با بیان این‌كه در طول سال‌های اخیر میلیاردها دلار در بخش تجارت كشور جابه‌جا شده است، افزود: اقتصاد ایران هر چند سال یك‌بار با این مشكل مواجه می‌شود و در طول این مدت نه‌تنها مشكلات بهبود نیافته بلكه تشدید هم شده است.
مستخدمین‌حسینی با اشاره به این‌كه سیاستگذاران، سیاست روشن و شفافی را اتخاذ نمی‌كنند، تصریح كرد: زمانی كه درآمد ارزی كشور زیاد بود و پول نفت به‌راحتی وارد كشور می‌شد دولت و مجلس هیچ فكری برای وضعیت اقتصادی آینده ایران نكرده و پول بادآورده نفت را به‌راحتی در ردیف‌های بودجه‌ای حیف و میل می‌كردند اما زمانی كه این درآمدها كاهش یافت و كشور با مشكلات ارزی روبه‌رو شد، اظهارنظرها به سمت و سویی رفت كه گویا همه مقصرند جز سیاستگذاران.
به گفته وی، سیاست‌گذارانی كه سیاست‌های نادرستی را برخلاف منافع ملی اتخاذ می‌كنند باید مورد بازخواست و محاكمه قرار بگیرند، در این صورت تكرار اشتباهات كمتر خواهد شد. برای مثال چندی پیش سیاست‌هایی مربوط به صادرات و بازگشت ارزهای صادراتی اتخاذ شد كه برخی از مشكلات امروز ما نتیجه تصمیمات آن زمان است؛ تصمیماتی كه برخی صادركنندگان را مجبور به بازگشت ارز خود به كشور و برخی دیگر را از انجام این كار معاف می‌كرد.
این كارشناس اقتصادی تصریح كرد: نگاهی به فهرست افراد صادركننده و واردكننده كالا طی دو سال گذشته نشان می‌دهد استفاده از كارت‌های بازرگانی یك‌بار مصرف و اجاره‌ای برای تجارت، رشد چشمگیری داشته است. موضوعی كه اصلا مورد توجه سیاستگذاران نبوده و نیست. از سوی دیگر باید توجه داشت صادركنندگان از یارانه‌هایی مانند حامل‌های انرژی و زمین ارزان‌قیمت و... برخوردارند و دولت در این زمینه حمایت زیادی از تولید و صادرات انجام داده اما برخی از صادركنندگان در بازگشت ارز به كشور این موارد را درنظر نمی‌گیرند و تنها قیمت صادراتی را بهانه می‌كنند.
مستخدمین‌حسینی با اشاره به این‌كه دولت باید به صادركنندگان شناسنامه‌دار اجازه صادرات و تخصیص ارز دهد، تصریح كرد: دولت‌ها وقتی شرایط را برای صادرات فراهم می‌كنند باید در مورد بازگشت ارز حاصل از آن هم اطمینان حاصل كنند.
راهكاری برای بازگشت دلارهای صادراتی
وی با بیان این‌كه برخی تصمیمات دولت برای افزایش صادرات غیرنفتی رانت‌زا است، افزود: دولت به منظور اطمینان از بازگشت ارز حاصل از صادرات ابتدا باید به شركت‌هایی ارز تخصیص دهد كه اهلیت آنها مشخص شده است. اما متاسفانه امروز شاهدیم برخی از صادركنندگان به دولت فشار می‌آورند كه صادرات با این نرخ برایشان به‌صرفه نیست و به بهانه‌های مختلف بازگشت ارز به كشور را به تعویق می‌‌اندازند.
مستخدمین‌حسینی افزود: برخی تجار بحث تورم را مطرح می‌كنند كه دولت در این زمینه می‌تواند با منابع ریالی خود، صادركنندگان را نسبت به بازگشت ارز تشویق كند. به عنوان مثال صادركننده پس از صادرات صد دلار كالا، به منظور بازگشت ارز به ازای هر دلار نرخ نیما را تحویل داده و مابه‌التفاوت آن با بازار آزاد را به عنوان جایزه صادراتی از دولت دریافت كند. این اتفاق در گذشته در برخی از دولت‌ها اجرا شده و موفق هم بوده است.
معاون سابق بانك مركزی با بیان این‌كه ارز محور كلیدی قیمت همه كالاها در كشور است به جام‌جم می‌گوید: برخی از صادركنندگان به بهانه تحریم و شیوع ویروس كرونا ارز خود را به كشور برنگرداندند كه به نظر می‌رسد بخشی از بحران ارزی كه در روزهای اخیر به وجود آمده، ناشی از این موضوع است. البته اگر این ارز به كشور بازمی‌گشت همه مشكلات كشور حل نمی‌شد اما شاید دیرتر و خفیف‌تر با مشكلات ارزی موجود مواجه می‌شدیم.