تدوين برنامه ششم با توجه به شرايط جهانى
- توضیحات
در گفتگو با روزنامه ى آرمان يكشنبه ١٣٩٤/٤/٢١
تدوين برنامه ششم با توجه به شرايط جهاني
آرمان- ترانه موحدي‌نيا: برنامه ششم توسعه در همه حوزه‌ها در حال تدوين است. يكي از مهم‌ترين حوزه‌ها اقتصاد است، چرا که پيشرفت در اين زمينه مي‌تواند بر ساير حوزه‌ها از سياست گرفته تا اجتماع و فرهنگ تاثير بگذارد. برنامه‌ريزان در برنامه ششم توسعه رشد هشت درصدي را پيش بيني كرده‌اند، حال آنكه در دهه‌هاي اخير، حتي در بهترين حالت‌ها، چنين رشدي حاصل نشده است. حيدر مستخدمين‌حسيني، اقتصاددان در گفت‌وگو با «آرمان» شرايط تحقق رشد هشت درصدي در برنامه ششم توسعه را بررسي مي‌كند.
برنامه ششم توسعه كه چشم‌انداز چند سال آينده ما را مشخص مي‌كند، در بسياري از حوزه‌ها از جمله اقتصاد در حال تدوين است. نقش برنامه ششم توسعه را در حوزه اقتصاد چگونه ارزيابي مي‌كنيد و در اين زمينه بايد چه ملاحظاتي را در نظر داشت؟
برنامه ششم توسعه به‌ويژه به لحاظ شرايط ويژه‌اي كه در اقتصاد ما شكل گرفته است، يك نقطه عطف در تاريخ برنامه‌ريزي كشور خواهد بود. اعمال مديريت دولت‌ها شرايطي را براي ما ايجاد كرده است كه اگر ما در برنامه ششم چارچوب‌هاي مشخص خوبي را تنظيم نكنيم قطعا در حوزه اقتصاد كشور به بن بست خواهيم رسيد. براي خروج از اين بن‌بست، بايد دولت و مجلس در برنامه‌ريزي براي كشور قابليت‌ها را در نظر بگيرند و به‌گونه‌ای برنامه‌ريزي كنند كه بتوانند اقتصاد را از شرايط فعلي خارج كنند. در وهله اول اين برنامه‌ريزي‌ها منجر به يك رشد اقتصادي خواهد شد كه تعيين‌كننده وضعيت اشتغال و ركود و تورم مي‌شود. شرايط اقتصادي ما در دوره‌هاي گذشته شبيه به وضعيت فعلي نبوده است. بنابراين، ويژگي‌هاي خاصي در نوشتن برنامه و بودجه وجود دارد كه جدا از بقيه عناصر براي نخستين‌بار بايد در نوشتن اين برنامه لحاظ شود. يكي از آن موارد اين است كه شرايط اقتصاد جهاني تغيير كرده و شرايط توليد صنعتي جهان با سرعت بالايي رو به تعديل است. امروزه دنيا در حوزه صنعت به سمت نظام‌هاي صنعتي نسل سوم رفته که دگرگوني شگفتي را در حوزه توليد به دنبال مي‌آورد. صنايع ما صنايعی با تكنولوژي پايين است و قدرت رقابت را با توليدات محصولات جهاني ندارد. از طرفي هم مردم چون با محاسبات توليد جهاني آشنا هستند، هم به استفاده از آن توليدات گرايش بیشتری دارند و هم براي آنها مزيت بيشتري را در نظر مي‌گيرند.
براي تطبيق حوزه داخلي با شرايط جهاني چه فرآيندهايي بايد طي شود؟
در حوزه داخلي تخصص ما شكستن محدوديت‌هاي فضاي كسب‌وكار است. فضاي كسب و كار ما يكي از بدترين شرايط خود را در بين كشورهاي جهان دارد. امروز اگر بخواهيم يك كار نو و جديدي را با همراهي جوانان انجام دهيم، به هيچ عنوان بستر آن مهيا نيست؛ بستري كه دولت و مجلس بايد فراهم كند. بسياري از محدوديت‌ها و لغو مجوزها پروسه و فرآيند ايجاد شغل را از بين مي‌برد. تمامي اين محدوديت‌ها بايد لغو و آزادي عمل در انتخاب يك شغل و يك خدمت بايد فراهم شود. با توجه به نرخ بيكاري بالايي كه در كشور وجود دارد و بيش از 90 درصد اين نرخ بيكاري مربوط به افراد تحصيل كرده است، بايد شرايط مقتضي براي از بين بردن اين آمار صورت گيرد. نيروهاي تحصيل كرده ما اين محدوديت‌ها را براي كسب يك كار جديد پذيرا نيستند. نكته ديگري كه در برنامه ششم بايد در نظر گرفته شود اقتصاد بدون نفت است. ما نمي‌توانيم كشور را بدون نفت اداره كنيم، اما در راستاي كم كردن آن بايد قدم‌هاي جدي برداشته شود. ديده شده كه تمام دولت‌ها به محض اينكه محدوديت‌هاي فروش نفت برداشته مي‌شود و قيمت‌هاي نفت افزايش پيدا مي‌كند همه انتخاب‌هايي را كه براي پيشرفت اقتصاد در كشور به جز نفت داشته‌ايم به فراموشي سپرده‌اند.
يكي از مواردي كه در سال‌هاي اخير دست و پاي اقتصاد و صنعت ما را بسته تحريم‌هاي جهاني عليه دولت ايران بوده است. يكي از كارويژه‌هاي دولت يازدهم به نتيجه رساندن مذاكرات هسته‌اي و لغو تحريم‌هاست. لغو تحريم‌ها چه اثرات مفيدي بر برنامه ششم توسعه خواهد داشت؟
در برنامه ششم با توجه به برداشته شدن تحريم‌ها اين موضوع باید در دستورکار قرار بگیرد كه بتوانيم اقتصاد بدون نفت را پيش ببريم. آن چيزي را كه به عنوان پايه گذاشته شده است، لحاظ كنيم تا يك پروسه برنامه‌ريزي در دو برنامه ششم و هفتم برای اداره كشور بدون بهره‌گيري از درآمد نفت داشته باشيم. اما نفت را به عنوان ثروت تلقي كنيم و درآمد حاصل از آن ثروت را سرمايه‌گذاري كنيم و عوايد حاصل از نفت را در اختيار مردم قرار دهيم. نكته ديگر اينكه بايد معافیت مالياتي برداشته شود و از هر فعاليتي بايد ماليات گرفته شود. معافيت‌هاي مالياتي جز فساد نكته ديگري را در برندارند و اگر از تمام افراد حقيقي و حقوقي ماليات دريافت شود ديگر كشور نياز مبرم به درآمدهاي حاصل از نفت نخواهد داشت. اما متاسفانه فرارهاي مالياتي در كشور بسيار زياد شده و این در حالی است که دولت با كسري بودجه مواجه است. سازوكاري كه وجود دارد، بايد ما را به سمت افزايش توليد ناخالص داخلي سوق دهد. رشد اقتصادي باید اتفاق بیفتد و براي رشد اقتصادي هم نياز به سرمايه‌گذاري داريم. سرمايه‌گذاري و منابع مالي داخل كشور نمي‌تواند رشد اقتصادي هشت درصد را محقق کند.
براي تحقق رشد هشت درصدي در كشور كه در برنامه ششم توسعه پيش‌بيني شده است و اصلاح بازارهاي مالي چه بايد كرد؟آيا ظرفيت چنين رشدي وجود دارد؟
براي تحقق رشد هشت درصدي بايد ايجاد فضاي كسب و كار، حركت به سمت اقتصاد بدون نفت،گرفتن ماليات از تمام فعاليت‌ها، اصلاح سيستم بازارهاي مالي مثل بازارپول، بيمه و سرمايه محقق شود. قطعا شرايط فعلي كه بر اين بازار حاكم است، نمي‌تواند ما را به جلو ببرد. بنابراين اصلاح بازارهاي مالي مي‌تواند ما را به رشد اقتصادي بالاتر از شرايط فعلي سوق دهد دومين رويكرد ما براي تحقق رشد بالا، سرمايه‌گذاري خارجي است. اگر سرمايه‌گذاري خارجي در برنامه ششم تحقق پيدا نكند به هيچ عنوان نمي‌توانيم رشد اقتصادي بالا در حد هشت درصد را رقم بزنيم. اگر كشور چين در دو دهه گذشته رشد اقتصادي بالاي 10 درصد را داشته است، در واقع دو رويكرد را مدنظر داشته كه يكي از آنها استفاده از توان داخلي و ديگري سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي بوده است. با توجه به ظرفيت‌ها، امكانات، توانمندي‌ها و منابعي كه در كشورمان در اختيار داريم، با برنامه‌ريزي اصولي و درست در برنامه ششم و استفاده از توانمندي‌هاي داخلي علاوه بر سرمايه‌گذاري خارجي مي‌توانيم رشد اقتصادي بالايي را داشته باشيم. اگر اين اتفاق نیفتد يعني اگر استفاده از سرمايه‌گذاري خارجي را لغو كنيم، منابع ملي كشور نمي‌تواند ما را به رشد هشت درصدي برساند. در دوره‌هاي گذشته رشد اقتصادي هشت درصد نوشته شده بود، اما تحقق نيافت. علت آن هم استفاده نكردن از سرمايه‌گذاري خارجي بوده است. براي اينكه رشد اقتصادي داشته باشيم نياز به سرمايه‌گذاري داريم و براي سرمايه‌گذاري نيز نيازمند تامين منابع مالي است. نظام برنامه‌ريزي كشور بايد به گونه‌اي باشد كه شرايط را براي حضور سرمايه‌گذاري خارجي مهيا كند. منظور از سرمايه‌گذاري خارجي حق اخذ وام و تسهيلات از منابع خارجي نيست، بلكه منظور اين است كه افراد از خارج از كشور در ايران سرمايه‌گذاري كنند و منابع مالي را از خارج به داخل انتقال دهند و آن را تبديل به سرمايه كنند. با توجه به اينكه صنايع ما از استراتژي عقب مانده استفاده مي‌كنند، سرمایه‌گذاری خارجی مي‌تواند آنها را به سوی تكنولوژي‌هاي جديد هدایت کند.
http://armandaily.ir/?News_Id=120805