خطوط اعتبارى كوتاه مدت و رونق اقتصادى
- توضیحات
يادداشت براى روزنامه ى آرمان سه شنبه ٩٤/٥/٦
خطوط اعتباري كوتاهمدت و رونق اقتصادي
حيدر مستخدمينحسيني*
بايد تفاوتي بين ذخاير ارزي و داراييهاي ارزي بانك مركزي كه دولت ميتواند از آن استفاده كند، قائل باشيم. ذخاير ارزي بانك مركزي ناشي از فروش نفت است و كسب درآمد ارزي آن است كه توسط شركت ملي نفت ايران صورت ميگيرد و ارز آن در اختيار بانك مركزي گذاشته ميشود و بانك مركزي هم براساس نرخي كه در قانون بودجه هر سال تعيين ميشود معادل ريالي آن را به خزانه در وزارت اقتصاد و دارايي واريز ميكند. در نتيجه ارز حاصل از فروش نفت كه توسط وزارت نفت کسب شده، ريالش توسط بانك مركزي به دولت پرداخت ميشود. در واقع ارز آن به عنوان ذخاير بانك مركزي در حسابهاي بانك مركزي نگهداري ميشود. بانك مركزي براساس سياستهايي كه دارد - سياستهايي که منطبق با سياستهاي ديپلماسي در كشور بوده است- اين وجوه را در حساب بانك مركزي در ساير كشورها از جمله كشورهاي اروپايي قرار ميدهد. بانك مركزي ميتواند از اين خط اعتباري براي بسط و گسترش فعاليتهاي اقتصادي براي بنگاههاي اقتصادي ما بهره بگيرد. وقتي صحبت از ذخاير بانك مركزي ميشود يك مفهوم عام آن اين است كه ميتواند يك خط ارتباطي از سوي بانكهاي ساير كشورها كه وجوه بانك مركزي در آنجا نگهداري ميشود مورد بهرهبرداري قرار بگيرد. پولي كه مربوط به داراييهاي ارزي ميشود هنوز ارز حاصل از آن به بانك مركزي داده نشده و ريال آن توسط بانك مركزي پرداخت نشده است. ارزي كه در خزانه كشور كه در وزارت اقتصاد و دارايي متمركز است، ارزي است كه هنوز ميتوان براي آن برنامهريزي كرد و پيرامون آن ميتوان گفت كه در كجا ميتواند مورد مصرف قرار بگيرد. بحث آزادسازي مربوط به ارز بانك مركزي ميشود. اين ارز ديگر نميتواند در اختيار دولت قرار بگيرد، به اين دليل كه بخش عمده ريال آن را دولت دريافت كرده است. اين ارز فقط به عنوان اخذ ذخيره در بانك مركزي باقي ميماند كه در برابر آن بانك مركزي ميتواند خط اعتباري براي گسترش و بسط فعاليتهاي اقتصادي از بانكهاي اعتباري جهان بگيرد. براي بنگاههاي اقتصادي كه واردات مواد اوليه دارند در واقع اين خط اعتباري به آنها داده ميشود. در واقع نوعي سپردهگذاري است كه بانك مركزي براي پيشرفت فعاليتهاي اقتصادي دنبال ميكند. همانطور كه گفته شد، وجوهي بهعنوان ذخيره ارزي بانك مركزي به حساب ميآيد كه بانك مركزي ريالش را به خزانه واريز كرده است. آن مبالغي كه در بانك مركزي تجميع ميشود به عنوان پشتوانههایی است كه در بانكهاي مختلف جهان سپردهگذاري ميكند. بر اساس آن ميتوان خط اعتباري دريافت كرد و در اختيار فعالان اقتصادي و شركتهاي داخلي قرار داد. پرسشي كه اينجا مطرح ميشود اين است كه دريافت اعتبار ذكر شده تا چه حد ميتواند به رونق اقتصادي منجر شود. اين اعتبار دهي باعث ميشود بنگاههاي اقتصادي فعال شده و از ركود خارج شوند. در اين زمينه همانطور كه عنوان شده است بهتر است از خطوط اعتباري كوتاهمدت استفاده شود، همانطور كه براي پروژههاي اساسي و كليدي دولت ميتوان از خطوط اعتباري بلندمدت بهره گرفت درواقع بايد هدف اين باشد كه ركود از اقتصاد برداشته شود. نياز است بانك مركزي اعتبارات كوتاهمدت را فعال كند: هر چند بايد نيم نگاهي به اعتبارات بلندمدت داشت.