در گفتگو با روزنامه بهار - 94/07/20
وضعیت مالی کشور درحال حاضر مشکلات کلیدی و زیر‌بنایی دارد و به نظر می‌آید تا درحوزه اقتصاد جراحی لازم را انجام ندهیم بحث مربوط به برجام نمی‌تواند انتظارات را بر‌آورده کند. ما مشکلات زیر‌بنایی‌ای در حوزه اقتصاد داریم تا آن مشکلات مرتفع نشود بحث مربوط برجام و انتظاری که دولت دارد و به مردم انتقال پیدا کرده است که اوضاع بهتر خواهد شد و رونق رخ خواهد یافت، محقق نخواهد شد.
برنامه‌هایی وجود دارد که ازسوی دولت باید مورد توجه قرار گیرد تا بعد از بحث برجام و بررسی در جزییات آن امیدوار باشیم که به صلاح کشور باشد. یکی از این مسائل فضای کسبوکار است که عاملی است که نیاز به مصوبات مجلس نیاز ندارد و کاملا در اختیار دولت قرار دارد. در حال حاضر در مسئله اشتغال و رتبه‌بندی کسبوکار در دنیا رتبه 160 را داریم که اصلا خوب نیست به همین جهت از دولت انتظار می‌ر‌ود که وارد کار شود و محدودیت‌ها را از میان برداشته و با ایجاد این شرکت‌ها بدون هزینه و صرف وقت بسیار زیاد موافقت کند تا از این طریق نظم به اقتصاد ایران بازگردد.
نکته بعدی که حایز اهیمت است بسته‌ای است که قرار است درآینده نزدیک از سوی آقای رئیس‌جمهوری رونمایی شود. رئیس‌جمهوری در ابتدا هم قول داده بودکه فضای بازار را بهبود بخشد، پس امیدواریم در این بسته پیشنهادی در حوزه‌های مختلف تصمیم‌گیری‌های جدی ارائه شود و این تصمیمات مربوط به بازار سرمایه، بازار پول، ارز، بیمه، کالا و تولید باشد؛ به‌دلیل اینکه هر‌یک از این بازارها تحرکی داشته باشند و چرخ آن‌ها بچرخد، باقی بازارها هم که به آن‌ها وابسته هستند حتما به حرکت درخواهند آمد. دولت از ابتدای ورود خود تمام تلاش خود را بر سیاست پولی گذاشته است و این‌ها تماما نشان می‌دهد دولت تمام اعتماد و تمرکز خود را بر نرخ سود بانکی و بازارهای پولی و بانکی قرار داده و به بازار سرمایه و تولید بی‌توجه است که امیدواریم این بسته به تمام مسائل توجه کرده باشد و بازار سرمایه را بتواند با طرح‌های جدید متحول کند. دولت باید توجه خود را به‌رفع رکود متمرکز کند که یکی از این موارد بازارها هستند. دولت باید سعی کند بازار پول و نرخ تورم را همسو کند به‌دلیل اینکه درحال حاضر یک اختلاف شش هفت درصدی در این میان احساس می‌شود تا درنتیجه سود بانکی به تعادل برسد. برای حل این مشکلات در بازار می‌توان یک پیشنهاد داد که بنده در حال کار‌کردن روی این مسئله هستم. آن‌هم این است که ما صندوق توسعه ملی پول داریم که بخشی از درآمدهای نفتی در این صندوق نگهداری می‌شود حال ازآنجایی که دولت اعتقاد به بازار سرمایه دارد و مردم را برای سرمایه‌گذاری به این بازار تشویق می‌کند، پیشنهاد می‌دهم دولت بخشی از این پول را به بازار سرمایه اختصاص دهد و تزریق این نقدینگی حتما بازار بورس را تقویت و از حالت رکود خارج خواهد کرد و بخشی از اعتماد از‌دست‌رفته با این اتفاق باز خواهد گشت. همچنین صندوق توسعه ملی می‌تواند این سهام خریداری‌شده را بعدها در یک پروسه بجا با سود آن بازگرداند. نکته بعدی افزایش سرمایه بانک‌هاست که به آن توجهی نشده است. درحال حاضر مردم 850هزارمیلیارد تومان سپرده نزد بانک‌ها دارند که از این رقم درحدود 450هزار میلیارد در بانک‌ها قفل شده است و حرکتی ندارد که بخشی از آن‌ها بدهی دولت و بخش دیگر مطالبات معوق و تسهیلات مسکن است که مجموع آن‌ها باعث قفل این سرمایه در بانک‌ها شده است. باید توجه داشت تا زمانی‌که پارامترهای موجود در بازار بهبود و سیستم‌های بازار که فعالیت می‌کنند به تعادل دست پیدا نکنند و دولت دست‌و‌پای صادرکننده و تولید‌کننده را ببندد و شرایط ابتدایی و بنیادین مهیا نباشد نمی‌توان انتظار اتفاق خاصی را از برجام داشت. به‌نظر من اقتصاد ایران به‌مانند یک بیمار وخیم باید به سی‌سی‌یو برده و در آنجا از او نگهداری شود و بدون شوک‌های درونی و بیرونی از آن مراقبت کنند تا اقتصاد خود را پیدا کند. در پایان باید گفت برجام زمانی موفق خواهد بود که زیر‌بنای اقتصادی آرام‌آرام به وجود‌آید و اگر غیر این باشد برجام به‌نفع اقتصاد ایران و جهان نخواهد بود.
حیدر مستخدمین حسینی- اقتصاد دان