در گفتگو با روزنامه آرمان:

1395/06/24

شورای عالی آمار قرار است به زودی تکلیف مرجع ارائه آمار اقتصادی را مشخص کند. رئیس مرکز آمار اما می‌گوید مطابق با قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه‌ای، مرکز آمار مرجع ارائه آمارهای رسمی است. به طورکلی، ‌این موضوع از نگاه‌های مختلف متفاوت است. ما به عنوان کارشناسان اقتصادی آمارهای بانک مرکزی را نسبت به مرکز آمار ارجح می‌دانیم. به این دلیل که جامعه بین‌المللی بر آمارهایی که بانک‌های مرکزی ارائه می‌دهند تکیه می‌کند. تحلیل‌هایی هم که پژوهشگران علم اقتصاد در رابطه با شاخص‌های اقتصادی ارائه می‌دهند، بر مبنای آمارهای بانک مرکزی است. حتی سازمان‌های جهانی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی که ارکان کلیدی اقتصاد جهانی هستند، بر اساس آمارهای بانک مرکزی تحلیل‌های خود را منتشر می‌کنند. تعجب‌برانگیز است که دولت در سال‌های اخیر اعلام کرد که مرکز آمار پایه‌های نظری آمارها را ارائه می‌دهد و باید همه بر اساس آن برنامه ریزی کنند. مرکز آمار، بیشتر آمارهای زیرمجموعه‌ای شاخص‌های اقتصادی را ارزیابی می‌کند. به عنوان مثال مرکز آمار وضعیت اقتصادی استان‌ها و فعالیت اقتصادی بخش‌های روستایی را بررسی می‌کند. با توجه به اینکه در برنامه‌های توسعه ای پنجم و ششم و همچنین مصوبه‌های مجلس مرکز آمار را مرجع رسمی ارائه آمارهای اقتصادی می‌دانند، اما این آمار مورد پذیرش پژوهشکده‌ها چه در داخل و چه در خارج از کشور قرار نمی‌گیرد. به عبارت دیگر پژوهشکده‌ها و تحلیلگران اقتصادی به آمارهای بانک مرکزی بیشتر استناد می‌کنند تا مرکز آمار. نه اینکه اطلاعات مرکز آمار صحیح نیست، بلکه بانک مرکزی به واسطه وظیفه ای که بر عهده دارد، حتی اگر دستور داده شود که ارائه آمار را متوقف کند، باید آمار را تهیه کند. بانک مرکزی فقط وظیفه ارائه آمار به سازمان‌های داخل کشور را ندارد، بلکه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی نیز از بانک مرکزی اطلاعات می‌خواهند. مجلس و همچنین دولت باید برای اخذ تصمیم‌گیری برای این موضوع بین آمارهای کلان و خرد کشور تفکیک قائل شوند. به طور کلی، آمارهای خرد باید به مرکز آمار سپرده شود و آمارهای کلان را بانک مرکزی منتشر کند. نکته ای که باید توجه داشت این است که مقامات بانک مرکزی نتوانستند استدلال و دفاعیه لازم را به مجلس و دولت ارائه دهند که آنها ارائه آمارهای کلان را به مرکز آمار نسپارند. این را می‌توان ضعف بانک مرکزی دانست که نتوانسته است مجلس را متقاعد کند. البته برخی معتقدند آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار به دلیل نزدیکی با دولت تا حدودی جهتگیری شده است، در حالی که کارشناسان حاضر در این سازمان همواره ثابت کردند در این زمینه بسیار دقیق و بی طرفانه عمل کرده اند. البته در این میان زمان اعلام آمار نیز متفاوت است. تجربه نشان داده است که در اغلب موارد بانک مرکزی آمارهای مربوط به شاخص‌های اقتصادی سال گذشته را در بهار سال بعد اعلام کرده است، درحالی که آمارهای اعلامی مرکز آمار نسبت به بانک مرکزی با تاخیر همراه بود.