در گفت و گو با روزنامه ستاره صبح :
1395/12/21
ادبیات برنامه ریزان خوب، اما اجرا مناسب نیست برنامه ها رنگانگ تدوين می شود اما معضلات اساسی مورد توجه قرار نمی گیرد
روند تدوین و تصویب برنامه ششم توسعه کشور، گرچه در آخرین ماه‌های عمر مجلس نهم آغاز شد، اما تصویب نهایی آن به مجلس دهم رسید. شاید برخی ملاحظات در خصوص ترکیب مجلس منتقد دولت در دوره گذشته، این امید را می‌داد که در مجلس دهم برنامه با کیفیت بهتری بررسی و تصویب شود. این پیش‌بینی درست از کار در نیامد، چون برنامه ششم که به تصویب مجلس دهم رسید مورد قبول کارشناسان و اقتصاد دانان و حتی دولتی ها نیست.
در همین رابطه دکتر حیدر مستخدمین حسینی اقتصاد دان در گفت و گو با ستاره صبح معتقد است: دولتمردان در تهيه و تدوين سياست هاي برنامه اي از جمله لايحه برنامه ششم توسعه از ايده ال ها و ادبيات استفاده مي كنند. اما توان اجراي آن را در عمل به لحاظ كمبود پتانسيل ها، نبود کارشناسان خبره و دیگر توانايي ها ندارند.
مشروح این گفت و گو را در پی می خوانید:
آقای دکتر در حالی لایحه برنامه ششم توسعه توسط مجلس دهم به تصویب رسید که پیشتر بحث هايی از سوي مركز پژو هش ها مطرح شد، مبني بر اين كه برنامه ششم توسعه مغاير با سياست هاي اقتصاد مقاومتي است نظر شما در اين زمينه چیست؟
در اسيب شناسي برنامه ششم توسعه ما به موضوعات و مسائلي برمي خوريم كه قابل توجه است، به اين مفهوم كه دولتمردان در تهيه و تدوين سياستهاي برنامه اي از جمله لايحه برنامه ششم توسعه از بهترين ايده ال ها و ادبيات ها استفاده مي كنند. اما توان اجراي ان را در عمل به لحاظ كمبود پتانسيل ها و عدم توانايي اجرا ندارند. اتفاقي كه در تمامي تدوين و اجراي برنامه ها توسعه اي شاهدش بوديم و هستيم ان است كه ما هم اكنون به لحاظ اقتصادي در كشور با مشكلات زيادي مواجه هستيم. در حال حاضر اقتصاد كشور از ركود خارج نشده است. در حاليكه برخي از مسئولان معتقدند اقتصاد از ركود خارج شده است. اما در شرايط كنوني يكي از معضلات اصلي اقتصاد معضل ركود و بيكاري است، بنابراين در برنامه ششم توسعه به طور مشخص بايد برنامه هاي خروج از ركود لحاظ بشود. هم اکنون ما با معضل ركود و در پي ان بيكاري مواجه هستيم. به طوري كه بايد سياست هاي اشتغال زايي لحاظ شود. ما در تمامي برنامه ها امال و ارزوها را در برنامه هاي اقتصادي لحاظ مي كنيم، به طوري كه در تمامي برنامه ها تغييرات و ساختارهاي سازمان ملل متحد را در نظر مي گيريم. در برنامه هاي توسعه به أيده ال ها توجه مي كنيم . اما زمينه هاي اجرايي ان ديده نمي شود. برنامه ها به صورت رنگانگ تدوين مي شود. در حاليكه بايد ديد معضل اصلي كشور در تدوين برنامه هاي توسعه اي چيست. در حال حاضر كارشناسان اقتصادي معتقدند معضل اصلي در كشور معضل اشتغال است. توجه اصلي به نرخ بيكاري و تعطيلي واحدهاي توليدي در برنامه هاي توسعه اي بايد لحاظ شود. اگر در برنامه ششم توسعه برنامه هاي اشتغال زايي لحاظ شود. ان وقت مي توانيم بگوييم برنامه ششم توسعه گام هاي اصلي خود را در اجراي اقتصاد مقاومتي برداشته شده است. ساختارهاي بين المللي شاكله دوم سياست هاي برنامه را تشكيل مي دهد. شاكله اصلي در شرايط كنوني استفاده از توانمندي هاي داخلي است. در اين راستا دولت بايد تلاش كند نيروهاي اشتغال را به صورت جدي گسترش دهد. در حال حاضر صنعت كاشي ، سراميك و صنعت سيمان وضعيت خوشايندي ندارند. در اين شرايط اگر برنامه ششم توسعه ظرفيت ها و توانمندي هاي كشور را مورد توجه قرار دهد. هم مي تواند اشتغال را از ركود خارج كند. و هم زمينه هاي رشد و توسعه اقتصادي در كشور فراهم مي شود.
با نگاهي به روند و تدوين اجراي برنامه ها در كشور به نظر شما تا كنون برنامه ها كارايي لازم را داشته اند يا خير؟
ما در اجراي همه برنامه هاي توسعه اي با مشكلات عديده اي مواجه هستيم. به اين علت كه منابع مالي در كشور ما محدود است. اما برنامه هاي توسعه اي بر أساس منابع نامحدود تدوين مي شود. اگر منابع نا محدود بود بودجه نوشته و تدوين نمي شد. در اين شرايط اقتصادي سياست هاي برنامه ششم توسعه به صورتي تدوين شده است. كه نقدهاي بسيار زيادي به ان وارد است. در اين برنامه مانند ساير برنامه هاي توسعه اي از ظرفيت هاي منابعي نوشته شده است كه ارقام تحقق به دليل شرايط اقتصادي كشور به دليل عدم استفاده از فاينانس هاي بين المللي امكان پذير نيست. در برنامه هاي ششم توسعه از به حداكثر رسيدن ظرفيت صادرات غير نفتي تأكيد و اشاره شده متعاقب ان پيمان هاي منطقه اي است كه در برنامه ششم توسعه جزو أصول مورد توجه است. اما همه اين موارد ثانويه است. اصل موضوع بحث خروج از ركود و اجراي سياست هاي اشتغال زايي است. بر اساس پيش بيني ها ٥ ميليون نيروي كار تحصيلكرده وارد بازار كار مي شوند. در صورتي كه در برنامه ششم توسعه اگر بحث اشتغال حل شود بسياري از نابساماني هاي اقتصادي حل خواهد شد. ما در روند اجراي سياست هاي برنامه اي اهداف متعددي را ترسيم مي كنيم. در حاليكه در اجراي برنامه بايد يك برنامه كليدي ترسيم شود و همه سياستها و برنامه ها بر أساس هدف اصلي تنظيم و اجرايي شود.
شما سياست هاي دولت نهم و دهم را در عدم تحقق سياستهاي برنامه اي تا چه اندازه مؤثر مي دانيد؟
در تحقق اهداف سياست هاي برنامه دولت ها قطعا مي توانند تأثير گذار باشند. دولت گذشته ٨ سال در حوزه هاي اقتصادي بي برنامگي و بي بودجه اي را ترسيم و پايه ريزي كرد. اثار وخيم اين اشتباهات زمان زيادي به طول مي انجامد تا حل شود. دولت فعلي با شعار تدبير فعاليتش را اغاز كرد. از اين رو از دولت فعلي اين توقع را داريم كه بر أساس چهارچوب ها برنامه هاي اقتصادي را أجرا و تدوين كند.
فكر مي كنيد در صورت عدم اجراي سياست هاي برنامه اي اقتصاد كشور با چه مشكلاتی مواجه خواهد شد؟
با توجه به عدم تحقق سياست هاي برنامه اي من معتقدم خسارتي به ساختارهاي اقتصادي كشور وارد نخواهد شد، در صورتي كه ما برنامه ششم توسعه را هم اجرا و تدوين كنيم، پايبند به برنامه نيستم، دولتي كه در روند اجراي قوانين در كشور تخلف مي كند از باب اجراي قوانين مورد با خواست قرار نمي گيرد. نتيجه اين بي قانوني منجر شده است كه سازمان ها و دولت ها بي توجهي به قانون را أساس برنامه هاي خود قرار دهند.