در گفتگو با روزنامه همبستگی:

1396/06/22

اما و اگرهای زیادی با حذف ارز مسافرتی درذهن بسیاری از مردم و کارشناسان اقتصادی درچند روز گذشته با تصویب این قانون به وجودآمد و از3 سال پیش تا کنون که طرح یکسان سازی نرخ ارز کلید خورد این جریان به شیب ملایمی به سوی اجرایی شدن پیش رفت. بسیاری از مردم نگران آینده اقتصادی کشور بعد از این مصوبه هستند و فرضیات زیادی وجود دارد که هرکدام به فراخور شرایط می تواند رخ دهد . این گزارش از منظر مدیران اجرایی کشور و همچنین دیدگاه کارشناسان اقتصادی به تجزیه و تحلیل بازار پس از حذف ارز مسافرتی و بالارفتن ناگهانی قیمت ارز می پردازد که درادامه به این شرح است:

 آغاز بحث یکسان سازی نرخ ارز درسال 93

طبق گزارش بهارنیوز اولین بارموضوع یکسان سازی نرخ ارز در سال 93 توسط محمد باقر نوبخت معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری به صورت رسمی و جدی اعلام شد  و نوبخت رویکرد دولت در بودجه سال 93 را حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز اعلام کرد و تصریح کرد که یکسان سازی نرخ ارز طبق برنامه دولت به یکباره انجام نخواهد شد بلکه به تدریج توسط دولت اجرا می شود.

این روند ادامه داشت تا جایی که با تصمیم جدید بانک مرکزی پرداخت ارز مسافرتی از لیست دریافت کنندگان ارز دولتی حذف شد و مسافران از این پس، نیازهای ارزی خود را لازم است از طریق بازار آزاد و البته بانک‌ها تامین کنند . به عبارت دیگرتا پیش ازاین قانون، مسافران می‌توانستند یک بار در سال، چه از طریق زمینی، هوایی، ریلی و دریایی به میزان ۳۰۰ دلار با نرخ مبادله‌ای ارز از مرکز مبادلات ارزی تهیه کنند، اما با اصلاحی که در مقررات ارزی انجام شده، پرداخت ارز مبادله‌ای به مسافران ملغی شد.

به گزارش ایسنا ، ظاهرا این اقدام بانک مرکزی بر اساس دو دلیل اصلی اتفاق افتاده است. اول اینکه ارزهای مسافرتی را معمولا افرادی دریافت می‌کردند که برای سفرهای خارجی و یا زیارتی استفاده کرده که در این حالت یک امتیاز نسبت به سایرین بود، یعنی جزو ارزهای ضروری محسوب نمی‌شد. آن هم در شرایطی که مسافران خارجی عمدتا توانایی تامین ارز لازم را نیز دارا بوده و نیاز چندانی به دریافت ارز مبادله‌ای نداشته‌اند.این در شرایطی است که با حذف ارز مسافرتی نیز تفاوت قیمت خاصی برای دریافت‌کنندگان اتفاق نمی‌افتد. هر چند که در حال حاضر بین نرخ حدود ۳۸۷۰ تومان بازار و ۳۳۳۰ تومان مرکز مبادلات ارزی حدود ۵۴۰ تومان اختلاف قیمت وجود دارد، اما برای خرید ۳۰۰ دلار حدود ۱۶۰ هزار تومان هزینه در ازای خرید ارز آزاد به جای مبادله ای ایجاد می‌شود که برای مسافران خارجی قابل توجه نیست.

 با افزایش درآمد ارزی دولت

افزایش ارز چه توجیهی دارد؟

حیدر مستخدمین حسینی معاون سابق بانک مرکزی و وزارت اقتصاد دراین خصوص به همبستگی گفت: امیدوارم این سیاست درجهت یکسان سازی نرخ ارز پیش برود اما نکته حائز اهمیت این است که اگر درآمد ارزی دولت بعد از برجام افزایش یافته است افزایش ناگهانی ارز با چه دلیلی توجیه می شود ؟ به عبارت دیگر ، اگر جهت گیری اقتصادی در جهت فروش بیشتر نفت و درآمد حاصله از نفت بوده که طبعا درآمد ارزی درپی خواهد داشت چرا باید قیمت ارز به جای اینکه کاهش یابد افزایش یابد ؟

رئیس سابق شورای عالی کانون بانک ها و موسسات اعتباری خصوصی ادامه داد: عده ای برای توجیه کردن بالارفتن قیمت ارز به اشتباه نرخ ارز را با شرایط بازار مرتبط می دانند درحالیکه اینگونه نیست چرا که قیمت ارز درانحصار دولت بوده و سیاست هایی که برای افزایش قیمت ارز انجام می گیرد آگاهانه ازسوی دولت تنظیم می شود و ربطی به عملکرد بازار ندارد.

مستخدمین حسینی اظهار کرد: درست است که سیاست تک نرخی کردن ارز به نفع جامعه و رونق تولید صورت می گیرد اما فراموش نکنیم که تعین نرخ ارز درانحصار دولت بوده و تلاش برای افزایش درآمد و کسری بودجه سبب شده تا قیمت ارز تغییر کند .

او بیان کرد: ارزی که دراختیار غیردولتی ها و بخش خصوصی است ارزی نیست که تاثیرگذار باشد ؛ چراکه دولت برای تامین منابع ارزی برای شرکت های دولتی ، واحدهای صنعتی و خدماتی نیازمند ارز است و ازآنجایی که 80درصد اقتصاد کشور به دست دولتی هاست بنابراین حجمی که در بازار ازسوی مردم مورد استفاده قرار می گیرد اعم از ارز مسافرتی ، دانشجویی و پزشکی تنها 7 درصد از حجم کل ارز را تشکیل می دهد که این رقم درمقایسه با حجم دولتی رقم ناچیزی است.

معاون اسبق بانک مرکزی خاطرنشان کرد: اگر دولت به میزان لازم در بازار ارز به میزان کافی تزریق نکند و این سیاست دراقتصاد جواب نخواهد داد باعث افزایش تورم دراقتصاد ملی خواهد شد مگرآنکه دولت از محل ذخیره ارز به تامین منابع مالی برای جبران نیاز مردم جواب دهد.

مستخدمین حسینی با مورد مخاطب قراردادن دولت و بانک مرکزی اظهارکرد: براساس آمار ارائه شده ازسوی مسئولین دولتی که ناظربر افزایش فروش نفت و به طبع افزایش درآمد دولت بوده است سوال اساسی این است که چرا گشایشی درتامین ارز صورت نگرفته و علی رغم انتظارات همه مردم و اقتصاددانان که پیش بینی می کردند با افزایش درآمد نفت نرخ ارز نه تنها کاهش نیافت بلکه موجب افزایشی شدن نرخ ارز شد که لازم است دولت و بانک مرکزی دراین خصوص جواب شفاف به مردم بدهند.